2 Боб На¢д пулсиз ¦исоб-китоблар ва нот¤ловлар муаммоси

Мижоз 
Банк булими 
Бош банк 
Пахта банк 
Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг 
Тошкент Ҳисоб-китоб маркази 
Банк бўлими

---

82
a) Bank rahbari bilan amaldagi mehnat shartnomasiga muvofiq to’liq moddiy 
javobgarlik to’g’risida yozma shartnoma tuzilgan xodimga; 
b) Bosh buxgalterga (bosh buxgalter bo’lmagan hollarda, uning o’rinbosariga). 
HTV ga texnik xizmat ko’rsatish bilan shug’ullanadigan shaxslar hamda 
HTVdan foydalanuvchilar “O’zbekiston Respublikasi hududida banklarda elektron 
axborotlarni muhofazalashni tashkil etish to’g’risida”gi yo’riqnoma, texnik 
vositalarini ishlatish buyicha yuriqnomalar, shuningdek, axborotlarni muhofaza qilish 
tartibini belgilovchi boshqa me’yoriy xujjatlarni o’rganib chiqqach, ularning bilimi 
tekshirib ko’rilgandan keyingina ishga qo’yiladi.
HTV shovqindan to’silgan, tashqaridan begonalarni kuzatishi mumkin 
bo’lmagan, ishonchli himoyalangan xonalarda o’rnatiladi. Ushbu xonalar quyidagi 
jihozlanish talablariga javob berishi shart: 
a) Mustahkam devorlar va ishonchli to’siqlarga ega bo’lishi; 
b) Maxsus kodli qulflar yoki boshqa ishonchli qulflar o’rnatilgan mustahkam 
eshiklar bilan jihozlanishi; 
v) Derazalar xonaga kirishdan himoya qilish vositalariga ega bo’lishi, 
shuningdek begona shaxslarning ko’z yoki maxsus qurilmalar bilan 
kuzatishidan himoya qiluvchi deraza pardalari, zarur hollarda, Ichki Ishlar 
organlari qo’riqlash bo’linmalari bilan bog’langan ogohlantirish qo’rilmalari 
bilan jihozlangan bo’lishi; 
d) g’ng’in xavfsizligi talablariga javob berishi. 
HTV o’rnatilgan xonalarga radio nuqtalar, elektr soatlar va boshqa kam 
quvvatli qurilmalarni o’rnatish, hamda ulardan foydalanish taqiqlanadi.
HTV o’rnatiladigan xonalar axborotni ishonchli muhofazalash zarurligini 
hisobga olgan holda tanlanishi lozim. Aloqa texnologik uchastkalar bir – biridan 
ajratiladi. Har bir xonada faqat unga kirish huquqiga ega bo’lgan kishilargina 
ishlashlari zarur.
Bank siri ma’lumotlari yozilgan tashqi magnit tashuvchilarni (disketlar, CD 
disklari, strimmer lentalari va h.k) saqlashga mo’ljallangan xonalar esa maxsus metall 
shkaflar yoki seyflar bilan jihozlangan bo’lishi kerak.
Ish faoliyati HTV bilan bog’liq bo’lgan rahbarlar tegishli mutaxasislar va 
yuridik xizmat xodimlari bilan birgalikda quyidagi tadbirlarni amalga oshirilishini 
ta’minlashlari zarur: 
a) Tegishli bankka yoki uning bo’linmasiga taa’luqli bo’lgan bank sirini 
tashkil etuvchi ma’lumotlar ro’yxatini aniqlash; 
b) Zarur hollarda, etkazilgan zararni qoplash maqsadida qonunchilik 
talablaridan kelib chiqqan holda, ko’rsatilgan axborotlarga ega bo’lgan har 
bir xodim bilan «Bank siri» va boshqa xizmat ma’lumotlarini sir saqlash 
buyicha majburiyatnomani imzolash; 
v) Bank siri axborotlari HTV dan chiqib ketishi, bunday ma’lumotlar 
oshkor qilinishini hamda HTVlarni yuqolishi yoki o’g’irlanishining oldini 
olish, qushimcha nurlanish va kuzatishlar bo’lmasligi choralarini ko’rish. 
g) HTV da ishlaydigan shaxslar sonini cheklash choralarini ko’rish, bank 
siri axborotlaridan foydalanish uchun belgilangan tartibga rioya qilish; 
d) HTVni “viruslar” dan himoya qilish maqsadida kompyuter tashkil 

---

83
etuvchi qismlarni va dasturlarni ruxsatsiz o’zgartirishga, ekspert tasdig’idan 
o’tmagan va foydalanishga tavsiya etilmagan dasturlarni, shuningdek, 
kompyuter o’yinlarini o’rnatishga yo’l ko’ymaslik; 
e) O’zbekiston Respublikasi Markaziy bankning HTV larni ishlatish 
jarayonida axborotlarni muhofazalash bo’yicha me’yoriy xujjatlari 
talablariga rioya qilishni nazorat etish; 
j) Muntazam ravishda xodimlarning malakasini oshirishga doir tadbirlarni 
amalga oshirish va boshqalar.