2-dars taqdimoti. Mavzu. Tilning ijtimoiy mohiyati. Til va nutq. Reja

Til – yaxlit bir butunlik. Borliqdagi barcha narsa qismdan tashkil topganligi kabi til ham gap, so’z birikmasi hosil qilish va so’z yasash qolipi, so’z, qo’shimcha va tovushlardan iborat. Ana shu qismlar bir-biri bilan turli qonun-qoida, tartib asosida birikib butunlikni, ya’ni tilni hosil qiladi.

Til insonlar o‘rtasidagi muloqot vositasi sanaladi. Demak,

Insonlararo hamjihatlik yoki dilxiralik til orqali yuzaga keladi.

Shu sabab til etikasi jamiyatda eng muhim omil sanaladi.

Tafakkur va til bir-biri bilan chambarchas bog‘liq ijtimoiy hodisadir. Inson nutqi, til vositalari bo’lmasa, fikrlash ham bo’lishi ham gumon. Tafakkur va til aynan bir xil hodisa emas. Tafakkut zohiriy olamning inson miyasida umumlashgan, til bilan ifodalangan in’ikosi. Til esa fikrni ifodalash usuli, uni qayd etib boshqa kishilarga, avlodlarga yetkazish vositasi. Boshqacha aytganda, til – tafakkurning borliq shalki. Tafakkur faqat insonlargagina xosdir. U ikki kishining mehnatva nutq faoliyati bilan bog’liq holda mavjud. Inson tafakkuri nutq bilan yuzaga chiqadi va uning natijalari tilde qayd etiladi. Demak, tafakkur jarayoning natijasi hamisha biror-bir fikrdan iborat bo’lib, bu fikr tushuncha, hukm, xulosa tarzida til vositasida namoyon bo’ladi. Til fikrni reallashtiradi, kishilarning fikr almashishlariga imkon tug’diradi.