2 laboratoriya ishi mavzu: Materiallarni siqilishga sinash

2 - LABORATORIYA ISHI

Mavzu: Materiallarni siqilishga sinash

Ishdan maqsad: 1. Materiallarning siqilishdagi mustahkamlik chegaralarini
aniqlash.
2. Turli materiallarning siqilishi diagrammalarini o’rganish va ularni o’zaro solishtirish, plastiklik xossalarini o’rganish va fizik kattaliklarini tekshirish.
Sinov WP-300 va UMM 125 sinov qurilma va mashinalarida bajariladi.
S inov uchun namuna: plastmassalardan tayyorlangan diametri 10 mm va uzunligi 10 mm dan 30 mm gacha uzunlikka ega bo’lgan silidrsimon namunalar qo’llaniladi
va namunaning maksimal sinov yuzasi

Namunaning nisbiy deformatsiyasi.

dastlabki uzunlik; namunaning deformatsiyasidan keyingi uzunligi

Siqilish diagrammasi

2.1-rasm: Siqilish diagrammasi (plastik).

2.2-rasm. Turli materiallar uchun siqilish diagrammalari

2.1 jadval

seriyasi yozib qo’yiladi va fayl ko’rinishida saqlanadi. Siqilish uchun kuchla-nish 3 ta material uchun qayd qilinadi.

2.3-rasm: POM uchun siqilish kuchlanishdagi diagrammasi (WP 300 dan olingan rasm).
qisqarish uchun σ bosim va ε qisqarish uchun
hisoblab chiqish bosqichlari POM materialidan foydalanib misol sifatida ko’rsatiladi.
Sarflangan kuchlanish σ =11,98 kN.ga teng.

Formula muvofiq barcha siqiluvchi namunalar uchun 10 mm diametrli chiqish kesimi quyidagilarni tashkil qiladi:

Bosim uchun biz quyidagilarga ega bo’lamiz

Siqilish quyidagilarni tashkil qiladi:
POM siqilish diagrammasi uchun biz bir juft miqdorga ega bo’lamiz
(σ = 153N/mm² / ε = 40%). Tajriba vaqtida o’lchangan siqilishdagi kuchlanish barcha qiymatlari uchun kuchlanishning bir juft miqdori hisoblab chiqil-gandan so’ng, poM uchun kuchlanishning egri chizig’ini hosil qilamiz.
POM siqiluvchi namunasi ε_jami = 50% sharoitida σ₅₀ siqilish yuzasidan eng katta mustahkamlikka ega bo’ladi.
PVX σ_u shakl o’zgaruvchanligi sharoitida siqilishdagi kuchlanishni namoyish qiladi va eng yuqori 0,2% aralash σ_0,2 plastiklik chegarasiga ega.
PTFE – mazkur tajribalar seriyasidagi eng elastik plastik hisoblanadi. Elastiklik sohasi aniq bo’lmaydi. Siqilish yuzasidan mustahkamligi eng kam.
Uchta (plastmassa) plastikdan hech biri parchalanmaydi (emirilmaydi) yoriqlar paydo bo’lmaydi. Shunday qilib, barcha namunalar uchun σ₅₀ almashish qiymati 50% siqilish sharoitida paydo bo’ladi.


Nazorat savollari:

1. 
   Plastik va mo‘rt materiallarga misol keltiring.
   
2. 
   Izotrop va anizotrop materiallar haqida nimalarni bilasiz?
   
3. 
   Plastik va mo‘rt materiallarning siqilish diagrammalarini tushuntiring.
   

Nima uchun po‘lat namuna siqilganida bochkasimon shaklga kiradi?