2-маъруза. Билимларга асосланган тизимлар тузилиши ва амал қилиши. Эксперт тизимлари

Билимларга асосланган тизимлар тузилиши
Билимларга асосланган тизимларга мисол-продукцион тизимлар.
Продукцион тизим учта ташкил этувчини ўз ичига олади: қоидалар базаси, ишчи хотира ва хулоса механизми. Буларга қўшимча сифатида фойдаланувчи билан интеллектуал мулоқатни амалга ошириш учун билимлар­ни ўзлаштириш тизими, табиий тилда мулоқот воситалари ва тушунтириш тизим остилари киради.











Ишчи хотира

Билимлар базаси

Билимларни ҳосил қилиш тизими

Қоидалар базаси

Хулоса механизми

Табиий тилда мулоқот воситалари

Изоҳлаш тизим остиси

Фойдаланувчи







Қоидаларни сақлаш учун хотира (қоидалар базаси). Агар сиз уста томонидан автомобилни носоз жойини аниқлашда бажа­риладиган амалларни кузатсангиз, устанинг маълум бир стратегия ёки эв­ристикалардан фойдаланишини кўрасиз.
Автомобиль носозлигини англаган уста, автомобилнинг носозлиги бор қисмини топишга харакат қилади (бу электр билан таьминлаш тизими, совитиш, ёнилғи узатиш қисмлари). Устани харакатини кузатар эканмиз, биз уни доим қандайдир қоидаларга амал қилаётганлигини ва қоида шарти бажа­рилганда унинг хулоса қисмида оралиқ натижалар олиниб ва улар навбати­да кейинги қоидалар учун шарт вазифасини ўтайди.
Масалан, бундай хулоса занжири қуйидаги бўлиши мумкин.
АГАР двигател ўт олмаса
ВА двигател стартери ишламаса
У ҲОЛДА стартерни электр таъминлаш тизими
носозлик мавжуд.
АГАР двигатель ўт олмаса
ВА двигател стартери ишламаса
У ҲОЛДА ёнилғи узатиш тизимида носозлик бор.
АГАР ёнилғи узатиш тизимида носозлик бор
ВА ёнилғи даражаси кўрсатиши нолда бўлса
ХУЛОСА газ камераси бўш
АГАР стартернинг электр таъминлаш тизимида
носозлик бор
ВА аккумулятор контактлари бузилган
ХУЛОСА аккумулятор хато уланган

Бундай қоидаларга "АГАР - У ҲОЛДА" шаклидаги қоидалар дейилади ва продукция қоидалари деб номлади. Қоида антецедент шарт қисмдан ва консеквент-хулоса қисмидан иборат бўлади.

Ҳар бир шарт атрибут ва унинг қийматидан иборат бўлади.
Юқоридаги мисол учун