2-маъруза. Билимларга асосланган тизимлар тузилиши ва амал қилиши. Эксперт тизимлари

Бошқарув компонентаси. Бу компонента қоидаларни кўлланиш тартибини аниқлайди, ҳамда айни пайтда ўзгартириладиган фактлар бор йўқлигини аниқлайди.
Бошқарув компонента 4 функцияни бажаради:
1. Мослаштириш – қоида намунаси мавжуд фактлар билан мослаштирила­ди.
2. Танлаш – агар айни пайтда қоидаларни бир нечтаси кўлланиши мум­кин бўлса, у ҳолда улар ичида берилган критерияга жуда ҳам мос келув­чиси танланади (конфликтни ечиш);
3. Амалга ошириш – агар қоида намунаси фактларга мос келса, бу қоида ишлаб кетади;
4. Ҳаракат – ишчи хотираси бажарилган қоида хулосасига мос равишда ўзгартирилади. Агар қоида хулосасида қандайдир ишни бажариш кўрсатил­ган бўлса, у дастур томонидан бажарилади.
Продукциялар интерпретатори циклик равишда ишлайди. Ҳар бир циклда барча қоидалар қараб чиқилади ва улар ичида қоида шарти шу моментдаги факт­лар билан мос келадими-йўқлигини текширади. Интерпретатор қоидаларини қўлланиш тартибини аниқлайди. Қоида танлангандан куейин қоида хулосаси ишчи хотирага киритилади ва цикл кайтадан бошланади.
Ҳар бир циклда фақат битта қоида ишлайди.


"Hayvonni top" o'yini uchun prosuktsiyon qoyidalar

1-QOIDA: AGAR hayvonning tuklari bo'lsa

U HOLDA bu hayvon sut emizuvchidir
2-QOIDA: AGAR hayvon sut bersa
U HOLDA bu hayvon sut emizuvchidir
3-QOIDA: AGAR hayvonning patlari bo'lsa
U HOLDA bu hayvon qushdir

4-QOIDA: AGAR hayvon ucha olsa va tuxum qo'ya olsa

U HOLDA bu hayvon qushdir

5-QOIDA: AGAR hayvon go'sht iste'mol qilsa, bu hayvon yirtqich hisoblanadi

6-QOIDA: AGAR hayvonning o'tkir tishlari bo'lsa

VA hayvonning tirnoqlari bor
VA uning ko'zlari oldinga qarab turibdi
U HOLDA bu hayvon yirtqich hisoblanadi

7-QOIDA: AGAR hayvon sutemizuvchi bo'lsa

VA tuyoqlari bor
U HOLDA bu hayvon tuyoqli

8-QOIDA: AGAR hayvon sutemizuvchi bo'lsa

VA saqich chaynadi
U HOLDA bu hayvon tuyoqli

9-QOIDA: AGAR hayvon sutemizuvchi bo'lsa

VA bu hayvon yirtqich hisoblanadi
VA bu hayvon sariq-jigarrang
VA bu hayvonning qora dog'lari bor
U HOLDA biz buni taxmin qilishimiz mumkin
bu hayvon gepard

10-QOIDA: AGAR hayvon sutemizuvchi bo'lsa

VA bu hayvon yirtqich hisoblanadi
VA bu hayvon sariq-jigarrang
VA bu hayvonning qorong'u chiziqlari bor
U HOLDA biz buni taxmin qilishimiz mumkin
bu hayvon yo'lbars

11-QOIDA: AGAR hayvon tuyoqli bo'lsa

VA uzun bo'yni bor
VA uzun oyoqlari bor
VA qora dog'lar bor
U HOLDA bu hayvon jirafa deb taxmin qilishimiz mumkin

12-QOIDA: AGAR hayvon tuyoqli bo'lsa

VA qora chiziqlari bor
U HOLDA bu hayvonni zebra deb taxmin qilishimiz mumkin

13-QOIDA: AGAR hayvon qush bo'lsa

VA yolg'on gapira olmaydi
VA uzun bo'yni bor
VA uzun oyoqlari bor
VA qora va oq
U HOLDA bu hayvon tuyaqush deb taxmin qilishimiz mumkin

14-QOIDA: AGAR hayvon qush bo'lsa

VA ucha olmaydi
VA suzishi mumkin
VA rangi qora va oq
U HOLDA bu hayvonni pingvin deb taxmin qilishimiz mumkin

15-QOIDA: AGAR hayvon qush bo'lsa

VA yaxshi uchadi
U HOLDA biz buni taxmin qilishimiz mumkin
bu hayvon albatros