2-Ma’ruza: Qismlarni saralash(ko‘rikdan o‘tkazish) va deffektatsiyalash(nuqsonlash). Режа

2.1-rasm. Elektrokontaktli chegarali o‘zgartirgich 228 modeli:
1 - sozlash o‘lchov boshi; 2 – maxkamlangan kontaktlar; 3 - barabanchalar; 4 - ikki elkali tutqich; 5 - tana; 6 - o‘lchash tayog‘i; 7 - prujina; 8 - harakatlanuvchi planka
Avtomatlashtirish va ta’mirlash korxonalarida avtoqurilmali va avtomatlashtirilgan texnologik asbob-uskunalar, jixozlar va asboblar tobora keng tarqalmoqda. Bunday uskunada texnologik jarayon faol boshqaruv vositalari yordamida boshqariladi.
Faol nazorat qismni texnologik asbob-uskunalarda (himoya blokirovkalash moslamalari) qayta ishlashdan oldin, ishlov berish jarayonida va ishlov berishdan keyin - uskunani sozlash uchun amalga oshiriladi. Avtomobil ta’mirlash ishlab chiqarishda keng qo‘llaniladigan va qoida tariqasida, qismni ta’mirlashning yakuniy operatsiyasi bo‘lgan qismlarga abraziv ishlov berish, xoninglash, frezalash va boshqa texnologik operatsiyalar, silliqlash va tekislash paytida faol nazorat qilishning eng rivojlangan usullaridan hisoblanadi.
Faol nazorat mexnat unumdorlikni oshirish, nuqsonni kamaytirish imkonini beradi. Shu bilan birga, shuni yodda tutish kerakki, agar texnologik asbob-uskunalarning ijro etuvchi organlari qabul qilingan buyruqlarni ma’lum bir aniqlik bilan idrok etsa va amalga oshira olsa, faol nazorat vositalaridan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Masalan, zamonaviy profiler-profilometrda (2.2-rasm) yaxlitlash radiusi 10 mkm bo‘lgan olmosli zond ignasi 1 o‘lchov o‘tkazgichining plitaga 9ga mahkamlangan. O‘zgartirgich o‘rganilayotgan sirtga nisbatan harakat qilganda, igna va armatura tayanch 8 ustida ikki Ш-shaklidagi yadro 4 ga nisbatan tebranadi, bunda katushkaning ikkita bobini 3 mahkamlanadi. Katushkalar ko‘prik sxemasiga kiritilgan bo‘lib, u stabillashgan generatordan quvvatlanadi 2. Armatura tebranishida yaker va yulduzcha o‘rtasidagi havo bo‘shliqlari, bobinalarning induktivligi va shunga mos ravishda ko‘prik zanjirining chiqish kuchlanishi o‘zgaradi.
Chiqish sxemasidan chiqqan signallari, amplitudasi mikroegriliklar balandligiga mutanosib va ​​chastotasi mikroegriliklar qadamiga mos keladi, boshqaruv blokiga 5 va hisoblash blokiga 6, so‘ngra yozish moslamasiga 7 beriladi. Sirt tozalik parametrlarining raqamli qiymatlari (Ra, Rz va boshqalar) hisoblash blokining old panelida joylashgan oldingi raqamli xisobni o‘qish moslamasi yordamida aniqlanadi. Yozish moslamasi sirt profilining profilogrammasini yozish uchun ishlatiladi.