2-Ma’ruza: Qismlarni saralash(ko‘rikdan o‘tkazish) va deffektatsiyalash(nuqsonlash). Режа

2-Ma’ruza: Qismlarni saralash(ko‘rikdan o‘tkazish) va deffektatsiyalash(nuqsonlash).
Режа:
2.1. Qismlar deffektatsiyasi va saralashning afzalliklari.
2.2. Qism defektlarining tasnifi (klassifikatsiyasi).
2.3. Ochiq defektlarni aniqlash usullari.


2.1. Qismlar deffektatsiyasi va saralashning afzalliklari.
Demontaj qilingan qismlarning nosozliklarini aniqlash maqsadida ularning texnik holatini aniqlash va ularni tegishli guruhlarga ajratishdan iborat: yaroqli, tiklanadigan va yaroqsiz guruxlarga. Kamchiliklarni aniqlash va saralash natijalari xizmat ko‘rsatish koeffitsientlarini aniqlash va qismlarni tiklash yo‘llari bo‘ylab taqsimlash uchun ishlatiladi.
Qismlarni nuqsonlashning ko‘pgina sabablari bevosita yoki bilvosita nazorat qilish, aniqlash vositalari va qurilmalarning texnik imkoniyatlariga bog‘liq bo‘ladi. Jixozlarni ta’mirlash mexanik sexlarning texnologik imkoniyatlari ham nuqsonlash ko‘rsatkichlariga sezilarli ta’sir ko‘rsatadi. Tegishli ta’mirlash vosita va qurilmalarning yo‘qligi sababli tuzatiladigan nuqsonlari bo‘lgan qismlarni nuqsonlash holatlari tez-tez uchraydi.
Saralashdan so‘ng yaroqli qismlar yig‘ish bo‘limiga yuboriladi, yaroqsiz qismlar metallolom omboriga yoki boshqa qismlarni ishlab chiqarish uchun xomashyo sifatida foydalanish uchun yuboriladi. Qayta tiklashni talab qiladigan qismlar, ta’mirlash yo‘nalishini aniqlagandan so‘ng, ta’mirlash qismlar omboriga, so‘ngra tegishli tiklash joylariga yuboriladi. Katta hajmli qismlar - ramalar, orqa most karterlari va boshqalar to‘g‘ridan-to‘g‘ri ish joyida nazorat qilinadi. Qismlarning nuqsonlari tashqi tekshirish yo‘li bilan, shuningdek asboblar, moslamalar, uskuna va jihozlar yordamida amalga oshiriladi. Kamchiliklarni aniqlash va saralash jarayonida qismlar bo‘yoq bilan belgilanadi: yaroqli - yashil, yaroqsiz - qizil qismlar, tiklanishi kerak – sariq rang bilan ajratiladi. Nosozliklarni aniqlash va qismlarni saralashning miqdoriy ko‘rsatkichlari nosozliklar jurnallarda yoki maxsus yig‘indini hisoblash raqamli tizimlar orqamli xisolagichlarda qayd qilinadi.
Aniqlash odatda qismlarni tashqi tekshirish, ularning umumiy texnik holatini aniqlash va tashqi nuqsonlarni - yoriqlar, teshiklar, chuqurchalar va boshqalarni aniqlash bilan boshlanadi. Yashirin nuqsonlarni aniqlash uchun asboblar va qurilmalar qo‘llaniladi, ularning ishlashi buzilmaydigan ¬ nazorat qilishning maxsus usullari qo‘llaniladi. Defekatsiya vositalari va usullarini ishlab chiqish, oxir-oqibat, transport vositalarini ta’mirlash sifatini yaxshilaydi. Yirik avtoulovlarni ta’mirlash zavodlarida avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlari (ASU), shu jumladan qismlarning nosozliklarini aniqlash joylarida qo‘llaniladi, bu ishlab chiqarish jarayonining miqdoriy ko‘rsatkichlari, materiallarga, butlovchi qismlarga bo‘lgan ehtiyoj haqida kerakli ma’lumotlarni olish imkonini beradi. Sex va bo‘limlarni ritmli ishlashini ta’min etadi.
Mahsulot sifatining miqdoriy mezonlarini olishga imkon beradigan nuqsonlarni aniqlash usullari yoki texnik diagnostika usullari majmuasi kapital ta’mirlangan jixoz agregatlarinining resursini yangi resursining 0,8 darajasiga etkazishga muhim rol o‘ynaydi.
Saralash natijalarini yozuvli statistik qayta ishlashdan so‘ng qismlarni yaroqli, nuqsonli va tiklashni talab qiladigan guruhlarga saralash natijalari yaroqlilik, almashinuvchi va tiklanuvchi koeffitsientlarini aniqlash imkonini beradi.
A yaroqlili ko‘rsatkich koeffitsienti ushbu nomdagi qismlarning qaysi qismini ta’mirlash ta’sirisiz qismni yoki agregatni kapital ta’mirlashda qayta ishlatish mumkinligini ko‘rsatadi:

bu yerda: — mos keladigan qismlar soni; N - ma’lum bir ob’ektning tekshiruvdan o‘tgan qismlarining umumiy soni.

Kc almashtirish koeffitsienti kapital ta’mirlash vaqtida ma’lum jarayonni qaysi qismlarini almashtirish kerakligini ko‘rsatadi:



bu yerda: — ishga yaroqsiz qismlar..
Qayta tiklash nisbati &„ ushbu nomning qaysi qismini qayta tiklashni talab qilishini ko‘rsatadi:

bu yerda: — qayta tiklanishi kerak bo‘lgan qismlar soni.

Marshrut koeffitsientlarini bilish har bir marshrut bo‘yicha ish hajmini aniqlash va qayta tiklash joylarida uskunalarni yuklashni rejalashtirish imkonini beradi. Qayta tiklash yo‘llari oldindan ishlab chiqilgan. Birinchi marta tiklanish yo‘nalishlarini aniqlash metodologiyasi prof. K-T. Koshkin tomonidan yaratilgan.

Ma’lumki, tiklashni talab qiladigan qismlar odatda bir nechta nuqsonlarga ega. Bundan tashqari, qismlardagi nuqsonlar ma’lum kombinatsiyalarda takrorlanadi va qismning dizayni va texnologik xususiyatlariga va ish sharoitlariga bog‘liq bo‘lgan naqshlarga bo‘ysunadi. Shuning uchun, tiklash yo‘llari bo‘ylab nuqsonlarning haqiqiy kombinatsiyasini hisobga olgan holda qismlarni saralash kerak.
Qayta tiklash yo‘nalishi qismlarni saralashda saralashni nazorat qilish bo‘limida aniqlanadi. Detallarda nuqsonli uchastkalar belgilanadi va marshrut raqami ko‘rsatiladi. Marshrut, shuningdek, nuqsonlar kombinatsiyasini usullar va tiklash bilan texnologik o‘zaro bog‘lashni ta’minlashi kerak.
Marshrutga kiritilgan bir xil turdagi nuqsonlarning butun majmuasi uchun turli operatsiyalarning eng foydali ketma-ketligini aks ettiruvchi texnologik jarayonga muvofiq qismlarni tiklashni tashkil etish marshrut texnologiyasi deb nomlandi. Har bir ob’ekt nomi uchun marshrutlarning tarkibi va ularning soni ushbu qismga xos bo‘lgan bir hil nuqsonlarning kombinatsiyasi bilan belgilanadi.
Har bir tafsilot maxsus tadqiqotlar natijasida aniqlanadigan bir nechta tiklash yo‘nalishlariga ega bo‘lishi mumkin.