2 Mavzu : Nutq uslublari

Bo‘dum erdi o‘qteg, ko‘ngul erdi ya, 

Ko‘ngul qilg‘u o‘qteg, bo‘dum bo‘ldi ya. 

Mazmuni: 

Qaddim o‘qteg (to‘g‘ri), ko‘nglim esa yoy (dek shay) edi, 

Ko‘ngil orzulari hanuz o‘qdek, (lekin) qaddim yoy bo‘ldi. 

Shoir bu yerda yoshlikni, kuch-shijoatli davrni qad misolida o‘qqa, ko‘ngilni esa yoyga 

tashbeh beradi, ammo yigitlikqarilik bilan o‘rin almashgach, keksa dil orzulari hamon 

ilgarigiday 

jo‘shqinligini, biroq bu orzu-istaklarni amalga oshirish mushkullashganini obrazli tarzda 

ifodalamoqda.  Qadningyoyga  o‘xshatilishizamirida  qahramonning  mashaqqatli  hayot 

girdobida  qolganiga  ishora  yotadi.Yana  shunisi  diqqatga  sazovorki,  adib  qo‘llagan  bu 

tashbeh  keyinchalik  turkiyadabiyotda,  jumladan,  o‘zbek  adabiyotida  ham  an’anaviy 

obrazga  aylanib  qoldi.  Yuzni  oyga,  tiriklik  (hayot)ni  rabotga,yigitlikni  arg‘umoqqa, 

bilimni  kimyoga,  so‘zni  zahar  yo  shakarga,ko‘ngilni  dengizga,  shishaga,  bilimni 

mash’alga, zolim amaldorlarni bo‘riga, xalqni qo‘yga va bekni qo‘ychivongao‘xshatish 

ham ana shunday yozma adabiyotda an’anaga 

aylangan  obrazlar  silsilasiga  mansub.  Ijodkorning  har  bir  obrazi  o‘ziga  xos  «yuk» 

ko‘tarib turadi. 

---

Ular shoirning badiiy maqsadiga san’atkorona bo‘ysundirilgan: