2-mavzu. Davlat byudjeti amaliy mashg‘ulot

2-MAVZU. DAVLAT BYUDJETI
Amaliy mashg‘ulot rejasi:

Davlat byudjetining ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati va funksiyalari

Byudjet tuzilishi va byudjet tizimi, byudjetlararo munosabatlar

Davlat byudjetining daromadlari tizimi

Davlat byudjetining xarajatlari tizimi

Davlat byudjetining holatlari

Byudjet jarayoni

1-topshiriq:

1. Byudjetlararo munosabatlarning zarurligi va mohiyati nimada?

2.Byudjetlararo munosabatlarni tashkil etishning huquqiy-me’yoriy asosla­riga nimalar kiradi?

3. Byudjetlararo munosabatlarni muvofiqlashtirishning zarurligi nimada?

2-topshiriq:

1. Byudjetlararo munosabatlarning qanday shakllarini bilasiz?

2. O‘zbekiston Respublikasida byudjetlararo munosabatlarning yangi modeli qachondan shakllana boshladi?

3. Byudjetlararo munosabatlarni muvofiqlashtirishda markaziy va mahalliy davlat hokimiyati organlari faoliyatida qandaymuammolar mavjud va ularni hal etish yo‘llari?

3-topshiriq:

1. 
   Byudjet jarayoni bosqichlarini aks ettiruvchi chizma tayyorlang va izohlab bering.
   
2. 
   Byudjet jarayoni ishtirokchilarini ko‘rsatuvchi klasster ishlab chiqing va uni izohlab bering.
   

4-topshiriq:

1. 
   Byudjetning ijrosini tashkil qilish jarayonini aks ettiruvchi chizma tayyorlang va izohlab bering.
   
2. 
   Byudjet ijrosida ishtirok etuvchi organlar va tashkilotlarni ko‘rsatuvchi klasster ishlab chiqing va uni izohlab bering.
   

5-topshiriq:

1. 
   Davlat byudjeti daromadlarining guruhlanishini aks ettiruvchi chizma tayyorlang va xulosa yozing
   
2. 
   O‘zbekiston Respublikasi davlat byudjeti daromadlari tarkibi va tuzilishining tahlili asosida tahliliy ish tayyorlang va xulosa yozing.
   

6-topshiriq:

1. 
   Byudjet daromadlari qanday mezonlar asosida klassifikatsiya qilinadi?
   
2. 
   Byudjet daromadlari manbalariga ko‘ra qanday guruhlanadi?
   
3. 
   To‘g‘ri (bevosita) va egri (bilvosita) soliqlarning tarkibini aks ettiruvchi chizma tayyorlang va xulosa yozing.
   

7-topshiriq:

Oxirgi 5 yil bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Davlat byudjeti daromadlarining tarkibi va tuzilishini tahlil qiling, ma’lumotlarni quyidagi jadvalda jamlang:

Ko‘rsatkichlar	2018-yil			2019-yil			2020-yil (prognoz)
	mlrd. so‘m	jamiga nisbatan %	mlrd. so‘m		jamiga nisbatan %	mlrd. so‘m		jamiga nisbatan %
Jami daromadlar		100,0			100,0			100,0
…

Nazorat uchun savollar

1. 
   Davlat byudjetining ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati nimada? Davlat byudjetining iqtisodiy kategoriya, moddiy tushuncha, huquqiy kategoriya sifatida amal qilishini tushuntirib bering.
   
2. 
   Davlat byudjeti mamlakat moliya tizimida qanday o‘rin egallaydi, uning boshqa bo‘g‘inlari bilan qanday munosabatlarga kirishadi?
   
3. 
   Unitar va federativ davlat tuzilishiga ega bo‘lgan mamlakatlarda byudjet tuzilishi modellarini tavsiflab bering.
   
4. 
   Byudjet tizimiga ta’rif bering. O‘zbekiston Respublikasi byudjet tizimi qanday tamoyillarga asoslanadi?
   
5. 
   Byudjetlararo munosabatlar nima va O‘zbekiston Respublikasi byudjet amaliyotida byudjetlararo munosabatlarning qaysi shakllaridan foydalaniladi?
   
6. 
   Byudjet daromadlari qanday mezonlar asosida tasniflanadi? Byudjet daromadlari manbalariga ko‘ra qanday guruhlanadi?
   
7. 
   Byudjetning soliqli daromadlari tarkibi nimalardan iborat?Soliq tizimi deb nimaga aytiladi?
   
8. 
   Davlat byudjeti xarajatlarining funksional (vazifa jihatdan) tayinlanishiga ko‘ra tarkibi va tuzilishi qanday?
   
9. 
   Byudjet defitsiti deb nimaga aytiladi? Byudjet defitsitini keltirib chiqaruvchi omillar qaysilar?
   
10. 
    Iqtisodiy rivojlanishning turli davrlarida O‘zbekiston Respublikasida mavjud bo‘lgan byudjet defitsitining sabablarini aniqlang. Hukumatning qanday tadbirlari byudjet defitsiti muammosining hal qilinishiga qaratildi?
    
11. 
    Byudjet jarayoni nima, u qanday bosqichlarda amalga oshiriladi?
    
12. 
    Xorijiy davlatlarda byudjet jarayonini tashkil etish xususiyatlari nimalarda namoyon bo‘ladi?