2-мавзу. Эконометрик моделларнинг ахборот таъминоти

Иқтисодий-статистик моделлаштиришни ноаниқ бўлишлигининг сабаблари қуйидаги ҳолларда содир бўлиши мумкин

1 2 3 4

Bog'liq
2-мавзу. Ahmadullayev Oybek

Иқтисодий-статистик моделлаштиришни ноаниқ бўлишлигининг сабаблари қуйидаги ҳолларда содир бўлиши мумкин:
1. Ахборотни аниқлаш, тўплашдаги ва қайта ишлашдаги хатоликлар, унинг кўрсаткичлари, омиллар ва объектлар мажмуининг ноаниқлиги.
2. Таркибий - аниқланмаган хилма-хилликлар нинг мавжудлиги.
3. Моделли - кўрсаткичлар ва далиллар ўрта сида боғланиш шаклларидан нотўғри фойдаланиш.
Иқтисодий-статистик кузатувлар олиб борилга нида, техник-иқтисодий кўрсаткичлар кўринишидаги, материаллар оқимидаги ахборотларга дуч келамиз. Шу нуқтаи назардан моделни ишлаб чиқаришга - кириш ахборотини, чиқиш ахборотига ўзгартиргич сифатида қаралади.

Ҳодисалар орасидаги ўзаро боғланишларни ўрганиш эконометрика фанининг муҳим вазифаси дир. Бу жараёнда икки хил белгилар ёки кўрсаткич лар иштирок этади, бири эркли ўзгарувчилар, иккинчиси эрксиз ўзгарувчилар ҳисобланади. Биринчи тоифадаги белгилар бошқаларига таъсир этади, уларнинг ўзгаришига сабабчи бўлади. Шунинг учун улар омилли белгилар деб юритилади, иккинчи тоифадагилар эса натижавий белгилар дейилади. Масалан, пахта ёки буғдойга сув, минерал ўғитлар ва ишлов бериш натижасида уларнинг ҳосилдорлиги ошади. Бу боғланишда ҳосилдорлик натижавий белги, унга таъсир этувчи кучлар (сув, ўғит, ишлов бериш ва ҳ.к.) омил белгилардир.

Омилларнинг ҳар бир қийматига турли шароитларида натижавий белги нинг ҳар хил қийматлари мос келадиган боғланиш корреляцион боғланиш ёки муносабат дейилади. Корреляцион боғланишнинг характерли хусусияти шундан иборатки, бунда омилларнинг тўлиқ сони номаълумдир. Шунинг учун бундай боғланишлар тўлиқсиз ҳисобла нади ва уларни формулалар орқали тақрибан ифодалаш мумкин, холос.

Download 0.62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4