Умумий ҳолда қаралса, корреляцион муносабатда эркин ўзгарувчи X белгининг ҳар бир қийматига (xi, i=1,…n) эрксиз ўзгарувчи У белгининг (yj, j=1,…k) тақсимоти мос келади. Ўз-ўзидан равшанки, бу ҳолда У белгининг ҳар бир қиймати (yj) ҳам X белгининг (xi) тақсимоти билан характерланади. - Умумий ҳолда қаралса, корреляцион муносабатда эркин ўзгарувчи X белгининг ҳар бир қийматига (xi, i=1,…n) эрксиз ўзгарувчи У белгининг (yj, j=1,…k) тақсимоти мос келади. Ўз-ўзидан равшанки, бу ҳолда У белгининг ҳар бир қиймати (yj) ҳам X белгининг (xi) тақсимоти билан характерланади.
- Агар тўплам ҳажми катта бўлса, белги X ва У ларнинг жуфт қийматлари ва ҳам кўп бўлади ва улардан айримлари тез-тез такрорланиши мумкин, бу ҳолда корреляцион боғланиш комбинатсион жадвал (корреляция тўри) шаклида тасвирланади.
3.Эконометрик моделларни тузишда қатнашадиган иқтисодий маълумотларга қўйиладиган талаблар. - Корреляцион ва регрессион таҳлилни қўллаш вақтида, омилларни танлаб олиш ва улардан моделларда фойдаланиш, ҳамда баҳолашдаги асосий қоидалар қуйидагилардан иборат:
- 1. Омилларни ўрганиш билан қамраб олина- диган рўйхат чегараланган, омиллар эса наза- рий асосланган бўлиши лозим.
- 2. Моделга киритилган барча омиллар миқ- дор ўзгаришларга эга бўлиши керак.
- 3. Тадқиқ қилинаётган тўплам сифатли, бир жинсли бўлиши лозим.
4. Омиллар ўзаро функционал боғланган бўлмасликлари шарт. - 4. Омиллар ўзаро функционал боғланган бўлмасликлари шарт.
- 5. Келажакда омилларни ўзаро таъсирини экстраполяция қилиш учун моделлардан фойдаланилаётган вақтда характери жиддий ўзгармаслиги, статистик мустаҳкам ва барқарор бўлиши лозим.
- 6. Регрессион таҳлилда ҳар бир омилнинг қийматига бир хил регрессияли натижавий ўзгарувчи тақсимоти нормал ёки унга яқин даражада мос келиш лозим.
- 7. Ўрганилаётган омиллар тадқиқ этилган, натижавий кўрсаткичли, мантиқан даврий бўлиши лозим.
8. Натижавий кўрсаткичга жиддий таъсир кўрсатадиган фақат муҳим омиллар таъсирини кўриб чиқиш лозим. - 8. Натижавий кўрсаткичга жиддий таъсир кўрсатадиган фақат муҳим омиллар таъсирини кўриб чиқиш лозим.
- 9. Регрессия тенгламаларига киритилган омиллар сони катта бўлмаслиги лозим. Чунки омиллар сонининг катта бўлиши, асосий омиллардан четга олиб келиши мумкин. Омиллар сони кузатишлар сонидан тўрт марта кам бўлиши керак.
- 10. Регрессия тенгламасининг омилларида турли хил хатолар таъсирида бузилишга олиб келадиган хатоликлар бўлмаслиги керак. Омиллар ўртасида функционал ёки шунга яқин боғланишларнинг мавжудлиги – мультикол -ленеарлик борлигини кўрсатади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
