2-mavzu: Iqtisodiy bazis tushunchalar. Bozor iqtisodiyotiga xarakteristika. (2-soat) Reja

Bozor quyidagi vazifalarni bajaradi:
1. Ishlab chiqaruvchi va istemolchini bir biri bilan bogrtasida iqtisodiy hamkorlik ozining hududiy masshtabiga kolinadi. Oldi-sotdi oblib, isteozlar bozori) ham mavjud. Bozordagi narxlar oldi-sotdi jarayonida yoki undan oldin shakllanishi mumkin.

Bozorning samarali faoliyat koliq. Transaktsion xarajatlar - bu tovar almashish sohasidagi xarajatlardir. Bu tushuncha birinchi boz ichiga quyidagi xarajatlarni oladi: axborot olish, oliq xarajatlar, tovarlar xususiyatlarini aniqlash bilan bog tovar, pul munosabatlariga asoslangan va ularning oyicha bu barcha iqtisodiyot bilan shugzaro aloqasini ifoda etuvchi sahnadirz manfaatlariga qaratilgan. Ana shu barcha yakka tartibda qaror qabul qiluvchilarning faoliyatini tartibga solish bozor iqtisodiyotining yuragi bo bozor mexanizmi asosida amalga oshiriladi.

Bozor iqtisodiyotining afzalliklari quydagilardan iborat:

1. 
   Ishlab chiqarish resurslari tori taqsimlanadi, Bozorda resurslar birinchi navbatda jamiyat uchun zarur bora ishlab chiqarishni tezda omolchi va tadbirkorlar ishlab chiqarishda erkin harakat qiladilar.
   
2. 
   Barcha ishlab chiqaruvchilar mahsulot sifatini oshirishga harakat qiladilar.
   

Bozor iqtisodiyotining birmuncha kamchiliklari ham bor, ular quydagilar:

1. 
   Atrof muhitni himoya qilish mexanizmi yopincha, uning oqibatlari hisobga olinmaydi.Masalan, 1948 yili SHvetsiyalik ximik olim P.Myuller DDTni kashf etganligi uchun Nobel mukofotiga sazovor bozi uchun ourishi kerak. P. Samuelsenning fikricha .
   
   
   
   
   4. Fanda asosli, chuqur tadqiqot qilishga imkon bermaydi.
   
   
   
   5. Bozor ijtimoiy- zaruriy mahsulot ishlab chiqarishga emas balki, puli borlarning talabini qondirishga harakat qiladi. Iqtisodchilar A.Blomkvist va N. Vonnakontning fikricha jalik faoliyatida qatnashuvchilarga keng erkinlik berish bilan birga, iqtisodiy jihatdan himoyasiz kishilarning ochlikdan erkin o.