2-mavzu. Ishlab chiqarish jarayonida yo`qotishlarni qisqartirish usullari. Reja

---

2-MAVZU. ISHLAB CHIQARISH JARAYoNIDA YO`QOTISHLARNI 
QISQARTIRISH USULLARI. 
 
Reja: 
2.1. Ishlab chiqarishda yo`qotishlar tasnifi va yapon atamasi. 
2.2. Yo`qotishlarning turlari va tasnifi. 
 
Hozirgi kunda ko`pchilik ishlab chiqarish korxonasida ishlab chiqarishni tashkil 
etish jarayonida ko`zga ko`rinmas ayrim kamchiliklar o`z ta’sirini ko`rsatmay 
qo`ymaydi. Bu holat ishlab jarayonida yo`qotishlarni keltirib chiqarib tashkilot 
foydasiga ta’sirini keltirib chiqaradi. 
Yo`qotishlarni oldini olish uchun korxonanini har bir ishchi xodimi birga 
shaffovlik bilan ishlash kerak, shunda ish jarayonida xech qanday yo`qotishlar kelib 
chiqmaydi. 
Yo`qotishlar bu – istehmolchi haqqini to`lamaydigan barcha faoliyat (istehmolchi 
uchun ahamiyat kasb etmaydigan barcha faoliyat). 
Muda – bu yapon tilida, zahiralar sarfini ko`paytirib, ahamiyat kasb etmaydigan 
faoliyatga aytiladi. 
Muda (MUDA) «yo`qotish» - Mahsulot tan narxini oshishi, har qanday katta 
xarajatga qaramasdan unga bo`lgan talabni kamaytirmaydi.
Mura (MURA) «bir tekisdamaslik» - Jarayon natijalari yoki ish usullari bir tekisda 
emasligi. 
Muri (MURI): «ortiqcha, kerakgidan ortiqcha narsa» - Insonni belgilangan 
mehyorlardan ortiq ishlashi bahzi bir salbiy holatlarga (qaltis harakatga) olib keladi. 
Tamkor ishlab chiqarishning asoslaridan yana biri yo`qotishlarni 8 turidir. Bu 
yo`qotishlarga faqat ishlab chiqarish liniyasi emas, balki mahsulotni qayta ishlashda, 
buyutma qabul qilishda va ish yuritishda bo`ladigan xolatlar kiradi. Yo`qotishlarni 8 
turiga quyidagilar kiradi: 
1. Ko`p ishlab chiqarish (ortiqcha ishlab chiqarish). 
2. Tashish (etkazib berish, jo`natish). 
3. Kutish. 
4. Zaxiralar. 
5. Nuqsonlar. 
6. Ortiqcha ishlov berish. 
7. Xarakatlar. 
8. Ijodiy imkoniyatlarni yo`qotishlar.