2-мавзу. ИҚтисодий базис тушунчалари (2 соат)

2-МАВЗУ. ИҚТИСОДИЙ БАЗИС ТУШУНЧАЛАРИ (2 соат)

• 2-МАВЗУ. ИҚТИСОДИЙ БАЗИС ТУШУНЧАЛАРИ (2 соат)
• Режа:
• 2.1. Бозор ҳақида тушунча. Иқтисодий эҳтиёж ва иқтисодий неъматлар.
• 2.2. Ишлаб чиқариш имкониятлари ва улардан фойдаланиш.

Бозор - бу сотувчилар ва харидорлар ўртасидаги маҳсулот сотиш ва сотиб олиш бўйича эркин муносабатлар тизимидир. Бозорда товарлар билан олди-сотди муносабатлари товар ишлаб чиқариш, товар айирбошлаш ва пул муомаласи орқали амалга оширилади. Бозор иқтисодиёти товар-пул муносабатларига асосланган ва уларга хос иқтисодий қонунлар асосида бошқариладиган иқтисоддир. Бозорнинг ўзига хос хусусияти шундан иборатки, у даромадларни самарали фаолият кўрсатаётган субъектлар ҳисобига, яъни замонавий техника ва технологиядан, жиҳозлардан, чекланган ресурслардан самарали фойдаланаётган хўжалик субъектлари ҳисобига қайта тақсимлайди.

• Бозор - бу сотувчилар ва харидорлар ўртасидаги маҳсулот сотиш ва сотиб олиш бўйича эркин муносабатлар тизимидир. Бозорда товарлар билан олди-сотди муносабатлари товар ишлаб чиқариш, товар айирбошлаш ва пул муомаласи орқали амалга оширилади. Бозор иқтисодиёти товар-пул муносабатларига асосланган ва уларга хос иқтисодий қонунлар асосида бошқариладиган иқтисоддир. Бозорнинг ўзига хос хусусияти шундан иборатки, у даромадларни самарали фаолият кўрсатаётган субъектлар ҳисобига, яъни замонавий техника ва технологиядан, жиҳозлардан, чекланган ресурслардан самарали фойдаланаётган хўжалик субъектлари ҳисобига қайта тақсимлайди.
• Эркин бозор бир хилдаги маҳсулотга айни бир вақтда бир хилдаги баҳо белгиланиши билан характерланади. Бундай бозор бўлиши учун қуйидаги шартлар бажарилиши лозим:
• катта ҳажмда ва доимий талаб;
• хўжалик фаолияти билан шуғулланувчиларнинг чекланмаган миқдорда бўлиши;
• ишлаб чиқариш омилларининг кўплиги;
• сотувчилар ва харидорлар ўртасида эркин рақобат бўлиши;
• рақобатчиларнинг барчаси учун зарур ахборотнинг мавжудлиги.