2-мавзу: Жамиятни демократлаштириш, модернизация ва ислоҳ қилишда Ўзбекистоннинг жаҳон ҳамжамияти билан ҳамкорликда демократик тамойилларга
Download 0.8 Mb. Pdf ko'rish
|
2-mavzu
- Bu sahifa navigatsiya:
- 4. Иқтисодий ривожланишнинг ЛОТИН АМЕРИКАСИ МОДЕЛИ
- “Осиё йўлбарслари” Африка модели Лотин Америкаси модели Ўзбек модели
|
2. Иқтисодий ўсишнинг
II ИЖТИМОИЙ ҲИМОЯГА АСОСЛАНГАН БОЗОР ИҚТИСОДИЁТИ МОДЕЛИ Иккинчи жаҳон урушидан кейин пайдо бўлди Бу модел Германия, Швеция ва Франция каби Европа мамлакатларида қўлланган ва тарихда ижтимоий ҳимояга асосланган бозор иқтисодиёти модели номини олган. Бу моделнинг ўзига хочс хусусиятлари: • Миллий иқтисодиётга давлатнинг фаол аралашуви. • Кучли ижтимоий ҳимоянинг мавжудлиги. • Ялпи миллий маҳсулот (ЯММ)да давлат мулки ҳиссасининг кўплиги. 3. Иқтисодий ривожланишнинг Япония, кейинчалк “осиё йўлбарслари” деб аталган III МОДЕЛИ Бу модел Япония, Гонконг, Сингапур, Жанубий Корея ва Тайван каби мамлакатларда қўлланилган ва Хитой тажрибасига эга. Бу моделинг ўзига хос хусусиятлари: • Давлатнинг муваффақиятли иқтисодий сиёсат юритгани. • Иқтисодий ислоҳотларни самарали олиб борганлиги. • Жуда катта меҳнат ресурсларининг мавжудлиги. • Илм талаб соҳаларни ривожлантиришга давлат эътиборининг кучайиши. • Давлатларнинг кадрлар тайёрлаш сиёсатига устувор аҳамият бериш. • Мамлакат ичкарисида ишлаб чиқарувчиларни ташқи рақобатдан қаттиқ ҳимоя қилишга йўналтирилган давлат сиёсатининг мавжудлиги. Мамлакатда рақобат механизмининг мавжудлиги ва саноатлаштиришга йўналтирилган тузилмавий ҳамда инвестицион сиёсатнинг юритилиши. 4. Иқтисодий ривожланишнинг ЛОТИН АМЕРИКАСИ МОДЕЛИ Бу моделнинг ўзига хос хусусиятлари: • Иқтисодиётга давлатнинг тўғридан-тўғри аралашувининг кучлилиги. • Давлат аралашувида коррупциянинг мавжудлиги • Иқтисодиётнинг арзон ишчи кучига қаратилганлиги. 5. Иқтисодий ривожланишнинг АФРИКА МОДЕЛИ Бу моделнинг ўзига хос хусусиятлари: • Иқтисодий ривожланиш мулкчилигининг турли хил шаклларига асосланганлиги. • Давлатнинг иқтисодиётга аралашуви кучлилиги. • Ривожланган хорижий давлатларнинг иқтисодий ёрдамига таяниши. 6. Иқтисодий ривожланишнинг ЎЗБЕК МОДЕЛИ Бу моделнинг ўзига хос хусусиятлари: • Иқтисодиётнинг сиёсатдан устунлиги; ўзига хос ички қонуниятларга мувофиқ ривожланиши. • Давлат- бош ислоҳотчи4 иқтисодий ўзгаришларнинг ташаббускори. • Қонун устуворлиги. • Кучли ижтимоий сиёсат юритилиши. • Бозор иқтисодиётига босқичма-босқич ва изчил равишда ўтиш. Мустақиллик туфайли Ўзбекистонга демократик тамойиллар кириб кела бошлади. Бу жараён давом этмоқда. Натижада ривожланган давлатларнинг бозор муносабатларига ўтиш тажрибасини ўрганиш имконияти кенгаймоқда. Бу йўналишда ҳамкорлик алоқалари кучаймоқда. Масалан: • Орол муаммосини ҳал этиш бўйича хамкорлик қилинмоқда, маблағ ажратилмоқда. • Буюк аждодларимиз- мутафаккирларнинг юбилейлари, қадимий шаҳарларни саналари тантанали нишонланиши. • Инсон ҳуқуларини ҳимоя қилиш бўйича кўпгина тадбирлар амалга оширилмоқда . Ўзбекистон ҳозирги кунда ривожланган бошқа давлатлар билан ҳамкорликда ўз эътиборини қуйидаги тамойилларга қаратган: Халқаро терроризм. Экстремизм ва сепаратизмга қарши биргаликда кураш. Демократиянинг умуминсоний тамойилларини ривожлантиришда давлатлараро ҳамкорликни кучайтириш. Жаҳон ҳамжамияти билан ҳамкорлиги тизимида миллий манфаатларнинг устуворлиги. Ўзбекистоннинг (давлатларнинг) жаҳон хамжамиятига интеграциялашуви. Шундай қилиб, жаҳон хамжамиятидаги давлатларнинг ривожланиб бориши, уларнинг халқаро миқёсда эътироф этилган тамойилларига изчил амал қилишига кўп жиҳатдан боғлиқ бўлиб қолмоқда. Жаҳондаги кўпгина давлатларнинг интеграциялашуви жараёни ижтимоий-иқтисодий, сиёсий, маданий, ҳуқуқий ривожланишнинг муҳим омилига айланиб бормоқда. Жамиятнинг барча соҳаларини эркинлаштириш ва модернизация қилиш демократик жамият асосларини мустаҳкамлашда ўзига хос аҳамиятни касб этмоқда. Умумбашарий демократик қадриятлар фуқароларнинг онги ва тафаккурига самарали таъсир этмоқда. Демак, мамлакатимизда демократик жамият барпо этишда миллий ва умумбашарий қадриятларнинг уйғунлашуви тараққиётнинг зарурий қонунидир. Умумбашарий тамойиллар ва қадриётларқандайдир ўзгармас, ақидавий тушунчалар эмас. Даврлар ўтиши, шароит, талаб ва эҳтиёжларнинг ўзгариши билан уларнинг мазмуни, баҳолаш меҳзонлари ҳам ўзгариб боради. Ўзбекистоннинг жаҳон ҳамжамияти билан олиб бораётган ҳамкорлиги Ўзбекистон – АҚШ стратегик ҳамкорлиги Европа, Осиё давлатлари билан ҳамкорлиги МДҲ давлатлари билан ҳамкорлиги Халқаро терроризм, экстремизм ва сепаратизмга қарши курашдаги ҳамкорлик Осиёдаги демократик жараёнлар ва давлатлараро ҳамкорликда иштирок этиш Демократиянинг умуминсоний тамойилларини ривожлантиришда Ўзбекистоннинг ҳамкорлиги Фуқаролик жамияти асосларини ривожлантиришда ҳамкорлик Мустақил Ўзбекистоннинг жаҳон ҳамжамияти билан ўзаро манфаатли ҳамкорлиги Осиёда тинчлик ва барқарорликни таъминлашда Ўзбекистон мавқеининг ошиб бориши Демократиянинг муҳим умумжаҳон эътироф этилган асосий тамойиллари мавжуд. Улар қуйидагилардан иборатдир: Эркин ва адолатли сайловлар Очиқ ва ҳисобот берувчи ҳукумат Инсон ҳуқуқларининг устуворлиги Ҳокимият органларининг сайланиб қўйилиши Сўз, матбуот ва виждон эркинлигининг Конституция ва қонунлар билан кафолатланиши Қонун устуворлиги Фуқароларнинг сиёсий ва иқтисодий ҳуқуқлари мавжудлиги ва тенглиги Тайинлаш йўли билан шаклланадиган давлат органларининг сайлаб қўйиладиган органлари олдида ҳисоб бериш бурчлилиги Кўппартиявийлик тизимининг мавжудлиги Умуммиллий масалаларнинг ҳал этилишида референдумларнинг ўтказилиши Мулк шаклларининг хилма-хиллиги ва уларнинг тенглигини кафолатловчи қонунларнинг мавжудлиги Сиёсий муҳолифатнинг очиқ фаолият кўрсатиши Жамиятда плюрализм, яъни фикрлар хилма-хиллиги, ранг-баранглигини кафолатловчи қонунларнинг мавжудлиги ҳамда уларни амалий ҳаётга жорий этиш масалалари самарасининг ортиши ИҚТИСОДИЙ ЎСИШНИНГ ЖАҲОН МОДЕЛЛАРИ АҚШ модели Ижтимоий ҳимояга асосланган бозор иқтисодиёти модели (Шимолдий –Шарқий Европа) “Осиё йўлбарслари” Африка модели Лотин Америкаси модели Ўзбек модели Download 0.8 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|