2-mavzu. Markyeting tamoyillari, vazifalari, funksiyalari va turlari

2.4. Tovar va narx siyosatlarini amalga oshirish
Tovar siyosatida asosiy maksadga erishish kuyidagi soxalardagi vazifalarni xal etish orkali amalga oshiriladi:

• uning innovatsiyasi

  
  

• variatsiya

  
  

• differentsiya

  
  

• eliminatsiya

  
  

• markani o’rnatish va tanlash

  
  

• kadoklash

  
  tovarni shakli, turi va boshkalar
  

Narx bilan iste’molchilar urtasida juda chambarchas alokadorlik mavjudki, uni iktisodiy tamoyillar: talab konuni, talabning narx ravonligi, bozor segmentatsiyasi bilan izoxlash mumikn. Talab konuni iste’molchilar odatda kimmat narxlarga karaganda arzon narxlarda kuprok tovarlar sotib olishini ifodalaydi. Ammo xar kanday tovar xam narx-mikdor alokadorligiga tugri kelavermaydi. Ayrim maxsulotlarga talab shundayki, muayyan sharoitlarda yukorirok narxlar kuprok tovar oboroti xajmini ta’minlaydi.

2.5. Taqsimot, kommunikatsiya va siljitish siyosatlarini amalga oshirish
Marketingning eng muxim va ajralmas tarkibiy kismi maxsulotni sotish va taksimlash xisoblanadi. Bu jarayonda tashkiliy nuktai nazardan eng murakkab vazifa - ishlab chikarilgan maxsulotni iste’molchiga yetkazish xal etiladi.
Taksimot yo’li anik bir tovar yoki xizmatning ishlab chikaruvchidan iste’molchi sari xarakatida ularga bulgan mulk egasi xukukini uziga oladigan yoki boshkaga berishga yordam kursatadigan firmalar yoxud ayrim shaxslar majmuidan iboratdir.
Kommunikatsiya siyosati (promotion mix) – bu tovarni bozorga siljitish usullari yigindisidir. Kommunikatsiyaning asosiy vositalari bulib pablik rileyshnz – jamoat bilan aloka; reklama; sotishni ragbatlantirish; maxsus kurgazmalar; shaxsiy sotuv xisoblanadi.

2.6. Talabning holati va rivojlanishiga ko’ra marketing turlari
Marketing talabni qondirishga qaratilgan faoliyat bo’libgina qolmay, balki talabga ta’sir ham qilishdir. Xo’sh, bu ta’sir qanday bo’lishi kerak, boshqa mahsulotlar ishlab chiqarishga o’tish va yangi talabni vujudga keltirish kerakmi? Marketing faoliyatining bu aniq maqsadlarini - bozorda mavjud bo’lgan vaziyatni hisobga olish bilan, xaridorlar qiziqish barajasi bilan, korxonaning o’z iqtisodiy va ijtimoiy vazifalari bilan, u yoki bu bozorga kirishi bilan aniqlanadi. Shunday qilib, talab marketing maqsadini, shu bilan birga kerakli marketing strategiyasini tanlashga imkon beradi. Bir necha talab darajasini va unga mos keluvchi bir qancha strategiyasini alohida ajratib ko’rsatish mumkin. Quyidagi talab darajasi va unga mos keluchi marketing strategiyasini ko’rib chiqamiz⁴.

1. 
   
   Salbiy talab. Agar xaridorlarning ko’pchilik qismi tovarni qabul qilmasa va undan qochsa, bozor salbiy talab vaziyatida bo’ladi. Marketing xizmatlarining vazifasi - nima uchun bozor tovarni qabul qilmayapti, marketing dasturi tovarlarni mukammallashtirish orqali, narxlarni pasaytirish orqali tovarga bo’lgan qarashlarni o’zgartirish mumkinligini tahlil qilish va talabni yanada faol qo’llab-quvvatlashdir.
   
2.