2-Мавзу. Меҳнат кўрсаткичларини таҳлил этишнинг усуллари

4.Иқтисодий ахборотлар тизимини таҳлил этиш методлари

Иқтисодий ахборотлар манбаига кўра тоифаларга ажратилади
Биринчи даражали иқтисодий маълумот-лар
Иккинчи даражали иқтисодий маьлумот-лар
Биринчи даражали иқтисодий маълумотлар
аниқ муаммоларни тадқиқ этиш натижасида олинади, маълумотларни йиғиш уларни ўлчаш орқали амалга оширилади. Одатда ўрганилаётган объектдан генерал объект ости муаммоси танлаш йўли орқали танланади.
Иккинчи даражали иқтисодий маьлумотлар таҳлил ўтказиш мақсадидан келиб чиқиб дастлаб, олдин тўпланган маьлумотлар базасидан иборат бўлади. Улар корхона маьлумотларининг ички манбаларида бўлади ва бухгалтерия, молиявий, статистик ҳисоби, назорат натижалари, компьютер маркази маьлумотлари мижозлар таклифларидан олиниши мумкин.
Иқтисодий
ахборотлар
тизими
таркиби
Ахборотларни
йиғиш
тизими
Иқтисодий
тадқиқотлар
тизими
Статистик
банк
Моделлар
банки
Ахборотларни
таҳлил
этиш

Маьлумотларни таҳлил этишнинг статистик усуллари

• Омиллар самарасини (дисперсион) таҳлили – ўрганилаётган тизимдаги сифат ва сон омилларининг таъсирини аниқлашда фойдаланилади;
• Корреляцион таҳлил – сон ва сифат омилларининг ўзаро алоқасини, баҳолашнинг тиғизлигини аниқлашда фойдаланилади;
• Регрессион таҳлил – тизим функциясига моделларни яратишда, сон ва сифат омилларининг таьсирини аниқлашда фойдаланилади.
• Вақтли қаторлар таҳлили – вақт мобайнида мавсумийлик, даврийликни аниқлаш асосида прогнозлаштиришда фойдаланилади

объектив ва субъектив муносабатига қараб
Таҳлил методлари
эвристик ва математик методларга ажратилади
Таҳлил йўналишига қараб
Таҳлил методлари
вақтинчалик, структуравий, нисбий кўрсаткичлар, трендли (тенденцияларни аниқлаш) таққослама, омилли таҳлил турларига ажратилади
Меҳнатдан фойдаланиш самарадорлиги таҳлилининг кўринишлари

• Таҳлил ўтқазишнинг даврийлиги бўйича – кундалик, хафталик, ойлик, кварталлик, ярим йиллик, йиллик;
• Объектларни тўлиқ қамраб олиниши бўйича – тўлиқ, локал ва тематик;
• Объектларни ўрганиш услублари бўйича – комплекс, узлуксиз ва танлаб ўтқазиладиган;
• Ўрганиш характери бўйича – жорий, оператив, доимий, бир марталик.

5.Корхоналарда меҳнат кўрсаткичлари таҳлилининг кўринишлари ва босқичлари
Тематик таҳлил алоҳида гуруҳга киритилади. У фаолиятнинг бир йўналишини баҳолаш билан боғлиқ. Тематик таҳлил жараёнида четга чиқиш ўлчови аниқланади, режанинг асослилиги текширилади, четга чиқишлар ва йўқотишлар сабаблари топилади.