2-Мавзу: Молиявий менежментни ташкил этиш механизми ва корхоналарда ташкилий хусусиятлари

Moliyaviy menejment nuqtai nazaridan kichik biznes korxonalarini ikki toifaga ajratish mumkin:

• birlashma (xolding, konsorsium va h.)lar tizimiga kiruvchi kichik biznes subyektlari. Bunday korxonalar katta moliyaviy imkoniyatlar ega, chunki ularning ortida qo‘llab-quvvatlovchi birlashma (holding)lar mavjud.

• raqobat muhitida faoliyat yurituvchi kichik biznes subyektlari. Bunday korxonalar yuqori moliyaviy risklarning yuzaga kelish ehtimoli mavjud, lekin ularda erkin faoliyat yuritish uchun keng imkoniyatlar mavjud.

MOLIYANI BOSHQARISHNING KADRLAR TA’MINOTI

Ayni vaqtda kichik biznesda moliyani boshqarish tizimini tashkil etishning uchta samarali usuli mavjud:

• lavozimlarni birlashtirish (masalan, bosh bug‘alter va moliyaviy direktorni bitta shaxsda). Bu holatda moliyaviy xizmatlarni amalga oshirish xarajatlari kamayadi, lekin qaror qabul qilish sifati yomonlashadi;

• alohida maxsus moliya bo‘limi yoki moliyaviy lavozim (moliyaviy direktor, moliyaviy menejer). Bunda ko‘p xarajat talab qiladi, moliya sohasidagi yuqori darajali mutaxassislar qimmat turadi, kam tajribaga va ixtisoslashmagan mutaxassisga ega bo‘lish – o‘ziga qimmat. Bunday tizimni samarali tashkil etish imkoniyati faqat birlashgan korxonalar tarkibiga kirivchi korxonalarda bo‘lishi mumkin;

• moliyaviy boshqaruvning ixtisoslashgan tashkilotlarga berilishi autsorsing yoki subpudrat deb nomlanadi. Autsoring afzalik tomoni – yuqori sifatli qarorlar qabul qilinadi; autsorsing salbiy tomoni – autsorsing tashkilotlarining hozirgi kunda mamlakatimizda deyarli yo‘qligi, autsorsing xizmatlarining juda qimmatligi va korxonaning bunday jarayonda korxonaning moliyaviy holat yomonlashmasligiga ishonch yo‘qligi.

Moliyaviy menejerlarning asosiy majburiyatlari:

• Korxonada moliyaviy ishlarni tashkil qilish;

• Kapital qo‘yilmalar prognozlari, loyixalari va rejalarini ishlab chiqish;

• Turli kapital qo‘yilmalar bo‘yicha, ularning risk darajalari, kutilayotgan foyda hajmi va optimal variantiga baho berish;