2-Mavzu: Psixologiyaning tadqiqot metodlari va tarmoqlari. (2 soat) Reja

Psixologiyaning tarmoqlari. Psixologiyaning aloxida tarmoqlarini tasniflash eng avvali ishlab chikarishdagi inson failiyati va ularning vazifalaridan kelib chikadi. Xozirgi davrga kelib psixologiyani inson shaxsi xakidagi eng muxim fanlardan biri sifatidagi axamiyatini xamma tan olmokda. Inson shaxsining esa bevosita kirib bormagan soxasini topish qiyin. Psixologiya iqtisod, pedagogika, falsafa, mantik, sotsiologiya va boshqa ijtimoiy-gumanitar fanlar bilan aloqador fan xisoblanadi. Chunki xamma soxada inson shaxsi faoliyat ko’rsatar ekan, xar bir soxada ishni samarali tashkil etish, olib borish uchun kishilar psixologiyasini, shaxslararo munosabatlar psixologiyasini, odamlarning turli vaziyatlardagi xulk-atvor normalarini bilish va shunga ko’ra ishni tashkil etish muximdir. Shuning uchun xozirgi davr talablaridan kelib chiqqan xolda barcha soxa mutaxassislari yani ko’proq insonlar bilan ish olib boruvchilar psixologik bilimlardan boxabar bo’lishlari lozimdir. Bugungi kun ma’lumotlariga ko’ra psixologiyaning 300dan ortik tarmoqlari fan sifatida rivojlanayotganligi psixologiyaning fanlar tizimida yanada mustaxkamlanayotganligidan dalolat beradi.Psixologiya fani quyidagi fanlar tizimiga ega. Jumladan:
- umumiy psixologiya - psixologiyaning barcha masalalarining uziga xos jixatlarini urganadigan maxsus soxasi;
- pedagogik psixologiya - kishiga ta’lim va tarbiya berishni psixologik konuniyatlarini urganishni uz predmeti deb bo’ladi;
-yosh davr psixologiyasi - turli yoshdagi odamlarning tugilgandan to umrining oxirigacha psixik rivojlanish jarayonini, shaxsning shakllanishi va uzaro munosabatlari konuniyatlarini urganadi;
-ijtimoiy psixologiya - odamlarning jamiyatdagi birgalikdagi ish faoliyatlari natijasida ularda xosil bo’ladigan tasavvurlar, fikrlar, e’tikodlar, xissiy kechinmalar va xulk-atvorlarini urganadi;
- mexnat psixologiyasi - kishi mexnat faoliyati psixologik xususiyatlarini, mexnatni ilmiy asosda tashkil etishning psixologik jixatlarini urganadi;
- injenerlik psixologiyasi - avtomatlashtirilgan boshqaruv sistemalari operatorning faoliyatini, odam-texnika urtasida funksiyalarni taksimlash va muvofiklashtirishning xususiyatlarini urganadi;