2-Мавзу. Шарк ва Гарб фалсафасининг вужудга келиши, ривожланиш тарихи Режа

2-Мавзу. Шарк ва Гарб фалсафасининг вужудга келиши, ривожланиш тарихи
Режа:
1.Қадимги Шарқда асотирий тасаввурлар ва фалсафий билимларнинг пайдо бўлиши.
2.Қадимги Ҳиндистон ва Хитойдаги фалсафий мактаблар.
3.Илк ўрта аср Шарқ фалсафаси ва уйғониш даври.
4.XIX аср охири ва XX аср бошларида Марказий Осиёда илғор фалсафий, ижтимоий–сиёсий фикрлар.
Таянч иборалар: Қадимги Шарқ, асотирий тасаввурлар, фалсафий билимлар, Миср ва Бобил фалсафий мактаблари, Қадимги Ҳиндистонда фалсафий мактаблар, “Авэсто” таълимоти, Конфуций ва Лао Цзи, Ислом дини, уйғониш даври, Шарқ пантеизми ва перипатетизми, ижтимоий-сиёсий, маънавий-аҳлоқий таълимотлар, тасаввуф, осиёцентризм, пантуркизм, панисломизм, маърифатпарварлик ва жадидчилик ўзбек фалсафаси.
Theme 2. Philosophical Stages of Development: Oriental Philosophy
Plan:
1. The emergence of superficial cross-sections and philosophical knowledge in the ancient East.
2. Philosophy schools in ancient India and China.
The first Middle Eastern Oriental Philosophy and the Revival Period.
4. Advanced philosophical, public-political ideas in Central Asia in the late 19th and early 20th centuries.
5. XX-XXI century Uzbek philosophy.
Key phrases:: ancient philosophy, ancient philosophy, philosophical schools of Egypt and Babylon, Philosophy schools in ancient India, Avesto teaching, Confucius and Lao Tse, Islamic religion, Revival period, Oriental pantheism and peripatetism, socio- philosophy of ethics, sufism, osiententrism, pan-Turkism, panislomism, enlightenment and jadidism.
Фалсафий адабиётда фалсафа тарихи турли туман илмий ва мафкуравий талқинлан ва хилма-хил даврлаштириш ҳолатларида берилган. Энг кўп даражада тарқалгани европамарказлаштириш ёндошиши бўлиб, дунё тарихий-фалсафий жараёнининг хилма хиллигини асоссиз равишда торайтиради. Шу билан бир қаторда фалсафа тарихи ривожи босқичларини у ёки бу ижтимоий тараққиёт босқичларига кэскин равишда боғлашга уриниш ҳам ўзини оқламайди, негаки, турли минтақалар босиб ўтган босқичлар ўзига хос хусусиятлари билан бир-биридан фарқ қилиши мумкин. Масалан, Қадимги Юнонистон ва Қадимги Римда асосий иқтисодий ишлаб чиқариш воситаси бўлган қулдорлик, бу жамиятлар тараққиётида қулдорлик формациясини шакллантирган бўлса, Марказий Осиё минтақаси мамлакатлари учун бундай бўлмаган. Кўп давлатларда қулдорлик, у ёки бу даражада XIX асрнинг иккинчи ярмигача ва ҳатто шу асрнинг охиригача сақланган бўлса ҳам, аммо у ҳеч қачон уларнинг иқтисодий асоси бўлиб хизмат қилмаган.