2-misol. Tayyor mahsulot ishlab chikarilishi va uiing omborga kelib tushishi hisobi

2-misol. Tayyor mahsulot ishlab chikarilishi va uiing omborga kelib tushishi hisobi.
Ishlab chikarilgan tayyor mahsulotlar sexdan tayyor mahsulotlar omboriga topshiriladi. Tayyor mahsulotni omborga topshirish qabul qilish-topshirish yuk xatlari bilan rasmiylashtiriladi, ularda quyidagi ko’rsatkichlar o’rin oladi:

• 
  mahsulotni qabul qilgan omborning raqami (kodi)
  
• 
  mahsulotning nomi, uning mikdori, o’lchov birligi, narxi va summasi.
  

Omborda tayyor mahsulot ombor hisob varaqa (kartochka)larida natura ko’rinishda, materiallar hisobi singari hisobga olinadi. Ularda har bir kirim va chikim hujjati bo’yicha ma’lumotlar yoziladi; har bir yozuvdan keyin qoldiq chiqariladi.
Topshirish yuk xatlari asosida mahsulot chiqarish qaydnomalari tuziladi, bunda tayyor mahsulot qaydnomalarda ikki xil: hisob narxlarida va haqiqiy tannarxi bo’yicha aks ettiriladi. Tayyor mahsulotning jamlama hisobi 2810-«Ombordagi tayyor mahsulotlar» schyotida yuritiladi.
Misol. Hisobot davri mobaynida omborga hisob narxlari bo’yicha 80 ming so’mlik tayyor mahsulot kelib tushdi. Oy oxirida uning haqiqiy tannarxi 75 ming so’m ekanligi aniqlandi. Kelib tushgan mahsulotga hisob narxlari bo’yicha kuyidagi o’tkazma beriladi:
D-t 2810-«Ombordagi tayyor mahsulotlar» - 80 ming so’m
K-t 2010-«Asosiy ishlab chikarish» - 80 ming so’m


2-misol. Xodimga yanvar oyi uchun 5 000 000 so’m ish haki xisoblandi. Xodim har oyda daromad solig’i bo’yicha 4 BHM da imtiyozga ega. Uning ish hakidan daromad soligi quyidagi tartibda ushlab qolinadi:
1. Soliq solinadigan daromad (5 000 000 - (270 x 4 =1080) 3920 so’mga teng.
2. Yanvar oyi uchun soliq summasi aniqlanadi: 3940 x 12% = 472,8 so’m.
3. Yanvar uchun soliq solinadigan ish xakining 1%i mikdorida shaxsiy jamgarib boriladigan pensiya xisobvaragiga majburiy badallarni ushlab kolish summasi 500 000 x 0,1% = 5 00 so’mni tashkil etadi.
4. Yanvar oyi uchun byudjetga 472,3 ming so’m daromad solig’i to’lanishi kerak (472,8 – 0,5).


3-misol.Ishlab chiqarishning xususiyatlariga qarab umumishlab chiqarish xarajatlarini taksimlashning turli usullari qo’llaniladi, ularning asosiylari quyidagilardir:
- ishlab chiqarishdagi ishchilarning asosiy ish haqiga mutanosib ravishda;
- taksimlash bo’yicha xarajatlariga mutanosib ravishda;
- ishlab chiqarilgan mahsulot mikdoriga mutanosib ravishda;
- bevosita xarajatlarga mutanosib ravishda va xokazo.
Umumishlab chiqarish xarajatlarini ishlab chiqarish ishchilarining asosiy ish haqiga mutanosib ravishda taksimlashga misol keltiramiz.
Ishlab chiqarish korxonasida jami umumishlab chiqarish xarajatlari – 320000 so’mni tashkil etdi, asosiy ishlab chiqarish ishchilarining ish haqi:
A mahsulot bo’yicha — 120000so’m,