2-modul. Bosim datchiklari

Df = f₁ – f₂ = 2 u_L cos b/ L G = rD² L Df / (8 k cos b) (1.4.14)
Ifodadan ko‘rinib turibdiki, sarf tovushni muhitda tarqalish tezligiga bog‘liq emas. Shuning uchun bunday chastotali ultratovushli sarf o‘lchash tizimlari tarli muhitli oqimlarni sarfini o‘lchashda qo‘llaniladi.

Fazali o‘lchash tizimlarida o‘lchash oqimlarda tug‘ri yo‘nalish va teskari yo‘nalishda hosil bo‘ladigan fazalar farqini aniqlashga asoslangan.
Ds= 4 r f u_L cos b / s² G = D² s² Ds / (16 k f L cos b) (1.4.15)
Bu turdagi tizimlarni asosiy kamchiligi o‘lchash natijalarini tovushni muhitda tarqalish tezligiga bog‘liqligidir.

Ultratovushli sarf o‘lchash tizimlarini bo‘lardan tashqari Dopler effektiga asoslanib ishlovchi turlari ham mavjud. Ular murakkab bo‘lib, qiymati yuqori.

Quyunli sarf o‘lchagichlar oqim bor trubaga biror jism qismini kiritib quyish yoki boshqa bir yo‘l bilan aylanma oqimlarni xosil bo‘lishi va aylanma oqimlarni aylanish chastotasini o‘lchashga asoslangan.
Ularni asosiy yutuqlari quyidagilar:
- ham suyuqliklarda ham gazlarda sarfni o‘lchash mumkinligi;
- oqimda aylanuvchi qism yo‘qliga va o‘rnatishga qulayligi;
- keng oraliq diapozonida o‘lchay olishi;
- o‘lchash muhitini keng oraliqda harorat va bosimni o‘zgartirish mumkinligi;
- yuqori aniqliligi;
Kamchiliklari quyidagilar:
- truba diametri chegaralanganligi ( D = 20 ÷150 mm);
- oqimni yupishkokligi chegaralanganligi, 5 10 ^-5 m²/s dan katta bo‘lmasligi kerak;
- oqim tezligi 0,2 m/s dan kam bo‘lmasligi kerak;
- bosim kamayishi (30 kPa gacha yetib borishi);
- tashqi akustik va vibro tebranishlarni ta’siri bo‘lishi;
1.55. Расм. Оқимда айланма оқимчаларни хосил бўлиши.
Rasmda aylanmalarni trubadagi oqim yo‘nalishiga dumalok jism kiritib qo‘yilganda hosil bo‘lish sxemasi ko‘rsatilgan. Har bir aylanmalar o‘rtasida ma’lum masofa mavjud. Bu masofa oqim tezligiga bog‘liq.

Xosil bo‘layotgan aylanmalar chastotasini (hosil bo‘lish chastotasini) aniqlash uchun elektromagnit, akustik, kuchli maydonli va termomanometrlardan foydalaniladi. Elektromagnit usulda birinchi elektrod sifatida aylanmalar hosil qiluvchi prizma yoki silindr olinib ikkinchisi undan ma’lum masofada joylashadi. Tashqaridan doimiy magnit maydoni hosil qilinib ushlab turiladi. Hosil bo‘layotgan aylanmalar maydonga ta’sir etadi. Ta’sir qiymati aylanmalar hosil bo‘lish chastotasiga proporsional.

Akustik usulda hosil bo‘lgan aylanmalar chastotasi ultratovushli signal yuborilib, dopler effekti asosida aniqlanadi.