2 Рента муносабатлари 3

Diffеrеntsial rеnta I ning hosil bo’lishi

Еr uchast-kasi	Ijti-moiy ishlab chiqarish xarajat-lari (so’m)	O’rtacha foyda (so’m)	Ijti-moiy qiymat (so’m)	YAlpi mahsu-lot (tonna)	Mahsu-lotning indivi-dual qiymati (so’m)	Ijti-moiy qiymat – bozor narxi (so’m)	YAlpi sotil-gan mahsu-lot (so’m)	Dif-fеrеn-tsial rеnta I (so’m)
A	8000	2000	10000	20	500	500	10000	-
B	8000	2000	10000	25	400	500	12500	2500
D	8000	2000	10000	30	333	500	15000	5000

Diffеrеntsial rеnta II ning hosil bo’lishi

Ishlab chiqarish davri	Ishlab chiqarish xarajat-lari (so’m)	YAlpi mahsulot (tonna)	1 tonna mahsu-lotning indivi-dual qiymati (so’m)	1 tonna mahsu-lotning ijtimoiy qiymati (so’m)	Sotilgan mahsulot summasi, so’m	Qo’shimcha mahsulot, ya’ni dif-fеrеntsial rеnta II, so’m
Birinchi yil	10000	20	500	500	10000	-
Ikkinchi yil	15000	40	375	500	20000	10000

• Ижара хақи

ИХ

• ердан фойдаланганлик учун тўланадиган рента

R

• ерга илгари сарфланган капитал учун фоиз

r

• ер участкасини ижарага бергунга қадар унга қурилган иншоотлар амортизацияси

А

• 1) ер участкаси эгаси олиш мумкин бўлган ер рентаси миқдорига;
• 2) ссуда фоизи меъёрига

Ернинг нархи иккита миқдорга боғлиқ:
Ер нархи.

• Маълумки, ер инсон меҳнати маҳсули бўлмаганлиги сабабли алмашув қийматга эга эмас. Шунга кўра, назариётчилар ер ва бошқа табиат инъомлари нархини иррационал нархлар деб атайдилар.

• – ер нархи;

НЕ

• – рента;

R

• – ссуда фоизи меъёри.

r*
3. Агросаноат интеграцияси ва агробизнес
Агросаноат интеграцияси

• – қишлоқ хўжалиги билан саноат, айниқса унга хизмат қилувчи ва маҳсулотни истеъмолчига етказиб берувчи туташ тармоқлар ўртасида ишлаб чиқариш алоқаларининг ривожланиши ҳамда уларнинг узвий бирикиш жараёнидир.

Агросаноат мажмуаси (АСМ) – бу қишлоқ хўжалик маҳсулотлари етиштириш, уни сақлаш, қайта ишлаш ва истеъмолчиларга етказиб бериш билан шуғулланувчи иқтисодиёт тармоқлари бирикмасидир.

• – қишлоқ хўжалигига ишлаб чиқариш воситалари етказиб берадиган саноат тармоқлари, шунингдек, қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришига техника хизмати кўрсатиш билан банд бўлган тармоқлар;

. Биринчи соҳа

• – қишлоқ хўжалигининг ўзи;

иккинчи соҳа

• – қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини истеъмолчига етказиб беришни таъминлайдиган тармоқлар (тайёрлаш, қайта ишлаш, сақлаш, ташиш, сотиш);

учинчи соҳа

• – одамлар ҳаёти ва фаолиятининг умумий шароитларини таъминлайдиган инфратузилма (йўл-транспорт хўжалиги, алоқа, моддий-техника хизмати, маҳсулотни сақлаш тизими, омбор ва тара хўжалиги)дан иборат.

тўртинчи соҳа
Қишлоқ хўжалик соҳаларидаги тадбиркорлик фаолияти агробизнес дейилади.
Агрофирма маълум турдаги қишлоқ хўжалик маҳсулотларини етиштириш ва уни пировард маҳсулот даражасигача қайта ишлашни қўшиб олиб борадиган корхонадир.
Агросаноат бирлашмалари бир турдаги маҳсулот ишлаб чиқарувчи ва унга боғлиқ ишлаб чиқариш фаолияти билан шуғулланувчи бир неча хўжалик ҳамда корхоналарнинг бирлашмасидир.
Агросаноат комбинатлари қишлоқ хўжалик маҳсулотларини етиштириш, қайта ишлаш ва истеъмолчиларга етказиб беришгача барча технологик жараёнга хизмат қилувчи хўжалик ва корхоналарнинг маълум бир ҳудудида бирлашувидир.