2. Texnologik qism Mahsulotning nomenklaturasi

Sementlarning fizikaviy va mexanik xossalari.

Zichligi: qo`shimcha va qo`shimchasiz, hamda kimyoviy va fazoviy tarkibiga bog`liq bo‘lgan holda 3 – 3,2 g/sm<sup>3</sup> orliqda tebranadi. Shlak va pussolon sementlar uchun 2,7-2,9 g/sm<sup>3</sup> oraliqda tebranadi. Zichlik bilan sementni sochiluvchan hajmi xossasi bog`liqdir va u ikki ko`rinishda bo`ladi: sochiluvchan va zichlangan. Portlansementni sochiluvchan hajmi 900— 1100 kg./m³ zichlangan holatda esa 1400-1700 kg/m³ oraliqda bo`ladi.

Portlandsementning mustahkamligini va markasinianiqlash.

Portlandsemenetning eng muhim xossalaridan biri – bu suv bilan ta‘sirlashib toshsimon holatga o`tishi. Qotgan toshsimon jismning mexanik mustaxkamligi qancha baland bo`lsa va tez eritilsa,shuncha sementning sifati baland bo`ladi. Sementtoshlarning mustaxkamligini har-hil usullar bilan baholash mumkin. Masalan siqilishga, egilishga, cho`zilishga bo`lgan mustahkamlik buyicha. Sementni mustaxkamligii 28 sutkadan so`ng, nam muxitda qotgan namunalarida yoki tezlashtirilgan usul yordamida aniqlanadi. Xozirgi davrda keng tarqalgan usul, bu ultra tovush yordamida mustahkamlikni aniqlash. Mustahkamlik ko`rsatkichlari bo`yicha portlandsement 4ta markaga bo`linadi:400;500;550;600.
Har hil portlandsementlarni mustahkamlik ko‘rsatkichlari.
Jadval № 2.2

Sement	Sement markasi	Mustahkamlik, МPа. Кg/sm^2
		Egilishga. R		Siqilishga .R
		3 sutka.	28 sutka.		3 sutka .	28 sutka .
Qo‘shimchasiz va mineral qo‘shimchali	400	-	5.5 – 55		-	40 – 400
	500	-	6 – 60		-	50 – 500
	550	-	6.2 – 62		-	5.5 – 500
	600	-	6.5 – 65		-	60 – 600
Tez qotuvchi	400	4 -40	5.5 – 55		15 – 150	40 – 400
	500	4.5-4.5	6 - 60		28 - 280	50 – 500