2-Tezkor xotira. Ko`p yadroli va grafik(62-77). docx

---

62
2.2-mavzu:Tezkor xotira. Ko’p yadroli va grafik protsessorlarda xotirani
tashkillashtirish xususiyatlari.
Reja:
1. Ko’p yadroli protsessorlar.
2. Ko’p yadroli protsessor arxitekturasi.
3. Xotirani va ichki kommunakatsiyani
tashkillashtirish .
4. Grafik protsessorlar haqida asosiy tushunchalar.
5. Kopmyuterdagi normal GPU harorati.
6. PCI Express shinasi va uning klassifikatsiyalari.
Kalit so'zlar. Yadro, dastur, buyruq, oqim,
ma’lumot, operatsion tizim,
chastota, registr xotirasi, razryad, protsessor bloki, shoxcha, konveyer, xotira
modullari, ajratilgan xotira, konver, multikompyuter, taqsimlgan xotira, protsessor,
massiv parallel, kesh, supkonver, kontroller, tarmoq interfeysi, sovutish tizimi, graf,
utilitalar, operatsiya, matritsa,shina, lokal kesh, arxitektura, videokarta.
1. Ko’p yadroli protsessorlar
Ko’p yadroli protsessor— bitta korpusda yoki bitta protsessorli kristalda
ikkita yoki undan ko’p bo’lgan hisoblash yadrolaridan tashkil topgan markaziy
protsessor.
Ko’p yadroli protsessorlarda takt chastotasi odatda ataylab kamaytiriladi. Bu
protsessor ishlash unumdorligini yo'qotmasdan kam quvvat sarflashiga imkon beradi.
Protsessor yadrolari sonini ikki baravarga oshirish va ularning takt chastotasini
ikki baravar qisqartirish bilan deyarli bir xil ko'rsatkichlarga erishish mumkin, shu
bilan birga bunday protsessorning quvvat sarfi 4 baravar kamayadi.
2.2.1-rasm. Ko’p yadroli protsessorlar sxemasi.

---

63
Yadro - markaziy protsessorning eng muhim elementi. U bitta oqim
ko'rsatmalarini bajarishga qodir protsessorning bir qismi. Yadro xotira keshining
hajmi, avtobus chastotasi, ishlab chiqarish texnologiyasi va boshqalar. Ishlab
chiqaruvchilar har bir keyingi texnik jarayon bilan yangi nomlar berishadi (masalan,
protsessor yadrosi AMD - Zambezi va Intel - Linnfield). Protsessor ishlab chiqarish
texnologiyalarining rivojlanishi bilan protsessorning ish faoliyatini sezilarli darajada
oshiradigan va bir vaqtning o'zida bir nechta vazifalarni bajarishga yordam beradigan,
shuningdek dasturlarning ishida bir nechta yadrolarni ishlatishga imkon beradigan bir
nechta yadroni bitta paketga joylashtirish imkoni paydo bo'ldi. Ko'p yadroli
protsessorlar arxivlash, videoni dekodlash, zamonaviy video o'yinlarning ishlashi
va hkz bilan tezroq bardosh bera oladi. Masalan, ikkita yadroli va to'rt yadroli
protsessorlardan foydalanadigan Intel Core 2 Duo va Core 2 Quad protsessor
liniyalari. Hozirgi vaqtda 2, 3, 4 va 6 yadroli protsessorlar ommaviy ravishda mavjud.
Ularning ko'proq soni server echimlarida qo'llaniladi va oddiy kompyuter
foydalanuvchisi uchun talab qilinmaydi.