2 Tushuntirish xati

IX VARIANT 
Matnni diqqat bilan o‘qing va topshiriqlarrni bajaring . 
Uch haftadan keyin u “Bedford” kemasida karavotda yotgan holda ko‘z yoshlarini 
oqizib, o‘zining kimligi va qanday mashaqqatlarni boshidan kechirganini hikoya qilib 
berdi. 
… Matroslar bunga kulishardi. Ular gap nimada ekanligini bilishardi. Olimlar uning 
orqasidan poylab sirni bilib oldilar. Ertalab nonushtadan keyin u bakka chiqar va 
matroslarga xuddi tilanchiday qo‘l cho‘zardi. Matros kulib, unga suxari berardi. U 

---

13 
ochko‘zlik bilan suxarini olar va xuddi oltinga ko‘zi tushgan xasisdek, nonni qo‘ltig‘iga 
urardi. Boshqa matroslar ham yo‘lini topib, uni quruq qo‘ymasdi. 
Olimlar indamay uni o‘z holiga qo‘yib qo‘ydilar. Ular o‘ziga bildirmay uning 
karavotini tekshirdilar. Karavotning osti suxari bilan to‘la edi. To‘shakning ichiga ham 
suxari to‘ldirgan ekan. Har bir burchakka suxari yashrilgan. Lekin uning miyasi joyida 
edi. U faqat, yana och qolguday bo‘lsam deb shuning chorasini ko‘rardi, xolos. Olimlar 
bu kasallik tez o‘tib ketadi degan fikrda edilar. Haqiqatan ham, “Bedford” kemasi San-
Fransisko gavaniga langar tashlamasidanoq bu kasal o‘tib ketdi. (143 so‘z) 
Topshiriqlar: 
1. Non kasalligiga yo‘liqqan bu obraz qaysi asarda ishtirok etgan? Asarning janri, 
mullaifi va go‘yasi haqida fikrlang. (20 b) 
2. Asar qahramoni qiyin holatlarda nimani ko‘proq eslardi? (10 b) 
3. Nega u uchun nonning qadri shunchalik baland bo‘ldi? (20 b) 
4. “Oltinga ko‘zi tushgan xasisdek” iborasining ma’nosini izohlang. (10 b) 
5. Matndagi xolos so‘zi qaysi turkumga tegishli? Ushu so‘z qatnashgan gapni 
sintaktik tahlil qiling. (10 b) 
6. Oxirgi gapda qo‘llanilgan tinish belgilarining vazifasini aniqlang. (10 ball) 
7. duo-yu hamd-u sanolar keltirishdi. Matnda qo‘llanilgan ushbu jumladan 
chiziqcha(defis)ning qo‘yilishini izohlang. rahmdilligidan so‘zi qaysi orfografiya 
tamoyili asosida yozilganini aniqlang. (10 ball)