2. Yalpi talab yalpi taklif tarkibi muvozanati va unga ta'sir qiluvchi omillar

Xulosa 
Iqtisodiyotni eng oliy muommosi bo’lmish “cheklangan resurslardan 
insonlarning cheksiz extiyojlarini qondirish” masalasi bugungi kunda axoli 
demagrafiyasini oshishi natijasida qiyinlashib bormoqda. Talabning oshishi taklifni 
oshishiga olib kelmoqda. Buning natijasi o’laroq xar bir rivojlangan va 
rivojlanayotgan mamlakat yalpi ichki maxsuloti va boshqa makroiqtisodiy 
ko’rsatkichlari oshib borayotganidan ko’rish mumkun. Yalpi talab va yalpi taklifni 
muvozanatga keltirish avvalom bor turmush darajasi yaxshilanishiga va ishsizlikni 
oldini olishga yordam beradi. Respublikamizda yalpi talab va yalpi atklif 
muvozanatlashuvini amalga oshiruvchi markaziy bank va moliya vazirligi bo’lsa, 
uning xisobini Respublika statistika bo’limi shug’ullanadi. Yuqoridagi malumotlar 
stat.uz saytidan olindi. 
Shuni aytishimiz mumkinki biz makroiqtisodiy tahlil kursini o’rganish 
bilan uning real voqelik, yani bizning atrofimizda bo’layotgan hodisalar, qaysiki 
iqtisodiy sohadagi, u albatta barcha sohalarga ta’sir ko’rsatmay qolmaydi, 
o’zgarishlarni tushunishimiz hamda ulardan unumli foydalanish, boshqa so’z 
bilan o’z ma’nfaatimiz yoki butun jamiyat manfaati yo’lida oqilona foydalanish 
uchun imkon beradi. Bundan tashqari talabning o’zi nima ekanligini 
anglaganimiz holda, uning o’zgarishida qanday omillar ro’l oynashini bilishimiz 
biz yaqin kelajakda o’z xususiy sektorimizda yoki jamoat birlashmasida bunday 
o’zgarishlarni oldindan sezishimiz va o’z o’rnida kerakli xulosalar chiqarib eng 
muhim bo’lgan chora tadbirlarni amalga oshirish uchun strategik rejalar tuzish 
uchun juda muhim ekanligini anglashimiz mumkin. Bu esa, ishlab chiqarish yoki 
xizmat ko’rsatish obektini kutilmagan iqtisodiy talofatlardan ximoyalash hamda 
nafaqat zarardan qochish balki o’zgarishlardan unumli va ongli ravishda 
foydalanish oqibatida keskin ravishda katta foydaga erishish va korxona yoki 
tashkilotning kelajagi uchun muhim bir qadam tashlash imkoniyatiga ega
bo’lamiz. Shundan ko’rinadiki, talab ya’ni yalpi talabning o’zgarishini 
kuzatish juda muhim bir jarayon ekanligini anglab yetamiz. 

---

25 
Jamiyat ehtiyojlari o’zgaruvchanligi, bizga bu boradagi qadamlarda o’ta 
puxtalik bilan aniq rejali iqtisodiyot olib borishga undaydi.Bu esa har bir shaxs 
uchun, kerak bo’lsa jamiyat uchun foydali bo’lishini anglatadi. Xulosa qilib 
aytadigan bo'lsak mahalliylashtirish dasturi mamlakatimiz iqtisodiyotining o'sish 
omillarining barqarorligini saqlashga, ichki va tashqi bozorlarda mahalliy 
mahsulotlar 
assortimentining 
ko'payishiga 
hamda 
jahon 
bozorida 
mamlakatimizning o'rnini mustahkamlashga, tarmoqlar va hududlararo sanoat 
kooperatsiyasini yanada takomillashtirishga, mahalliy xomashyo rusurslari 
negizida yuqori texnologiyali raqobatbardosh mahsulotlar ishlab chiqarish 
tizimini rivojlantirishga, milliy valyuta xarid qobiliyatini o'stirish va valyuta kursi 
darajasini maqbullashtirishga, yangi ish o'rinlarining yaratilishiga hamda eng 
asosiysi mamlakatimiz aholisining turmush farovonligining oshishiga xizmat 
qiladi. 
Xulosa o’rnida shuni takidlash joizki xar qanday iqtisodiyotda yalpi talab va 
yalpi taklif modeli muvozanatlashuvi iqtisodiy o’sishga olib keladi. Bundan 
tashqari axoli real daromadlariga mos ravishda o’sish kuzatilsa rivojlanish 
bosqichi tezlashishi rivojlangan mamlakatlar misolida ko’rish mumkun. 

---

26