2 Ўзбекистон республикаси

Картографик домино
Ўйин ўтказиш учун харита шартли белгилари ва уларнинг расмлари 
тайѐрланади. Домино «тошининг» бир томонига шартли белги иккинчи 
томонига мос келувчи расм ѐпиштирилади. Домино «тошлари» ўқувчиларга 
тарқатилади. Ўйин давомида расмга тўғри келувчи расми ѐки шартли белги 
танланади. Расм ва шартли белги мос келса, ким тез ва тўғри ажратса ғолиб 
ҳисобланади.
6.4.Ролли ўйинни ўтказиш методикаси
Ролли
ўйинни
ўтказишга нисбатан
бериладиган маслаҳатлар: Вазиятни тўғри 
айтиб бериш
Вазиятни ўзи тушуниб етиши
Ролларни аниқ бўлиб бериш
Аниқ инструктаж ўтказиш
Лозим бўлган шароитни яратиш
Регламентни аниқлаб назорат қилиш
Таълим мақсадларини тўлиқ аниқлаб олиш
Мақсадга эришишга ҳаракат қилиш
Ҳаракатларни (ўйиннинг ўзини) назорат остида ушлаш
Тренер бажарувчидан масалани тўғри тушунганлигини тасдиқлаганини 
эшитиш
Мақсадли гуруҳнинг даражасини ҳисобга олиш
Ўқув мақсади бўйича ролли ўйин натижаларини тўлиқ таҳлил қилиш Ролли 
ўйин босқичлари:
1) Ҳаракат (маҳалла қўмитасида мажлис)
Таълим мақсади: Қатнашчилар маҳаллалардаги аниқ вазиятни яратадилар 2) 
Асосий муаммолар «тўпламини» аниқлаш, кичик гуруҳларда бу муаммо 
бўйича иш олиб бориш, бор муаммони юзага чиқариш.
Таълим мақсади: Қатнашчилар бор бўлган муаммоларни юзага чиқариб 
йиғадилар.
3) Сабаб – оқибат боғлиқлигини тузиш
Таълим мақсади: Қатнашчилар муаммолар дарахти билан танишадилар, асосий 
муаммолар бўйича сабаб ва оқибат боғлиқлигини аниқлайдилар.

---

256 
4) Муаммоларни ҳал қилиш йўлларини асосий йўналишлари бўйича ишлаб 
чиқиш
Натижаларни кўриб чиқиш. Савол-жавоб (10 дақиқа) Тақдимот 
тўғрисида гуруҳ фикрини аниқланг:
Машқ пайтида сиз ўзингизни қандай ҳис қилдингиз?
Тақдимотда сизга нима энг кўп ѐқди, нима учун?
Қийинчилик бўлдими ва нима учун?
Бу машқ таълим учун мос келадими, нима учун?
Керакли жиҳозлар: қоғоз ручка
Ўқитувчи учун ахборот
Ролли ўйин – қатнашчиларнинг тажрибасини кенгайтириш методи бўлиб, 
уларни кутилмаган вазиятга дуч қилиш орқали шу вазиятда қатнашчилардан 
кимнингдир ролини ижро этиш таклиф этилади, шу орқали вазиятнинг мос 
интихосинитопадиган метод ишлаб чиқишга эришилади. Роллар ўйини 
назарияси машҳур америкалик тадқиқотчи Дж.Морено айтганидек, роль сўзи 
лотинча ротула (кичик ғилдирак ѐки ғўла) сўзидан олинган бўлиб, кейинчалик 
пьесанинг актѐр учун қоғозга ѐзган ва думалоқ найча қилиб ўралган варақдаги 
сўзлари эди.
Фақатгина ХIV-ХVII- асрга келиб бу сўз актѐрлар ўйини маъносини 
англата бошлади. Ролли ўйинлар тушунчаси ХХ асрда юзага келди. Ролли 
ўйинлар вақтинчалик қатнашчининг бошқа кишининг ролини ўйнашни, ѐки 
ўзини бошқа вақт оралиғида кўрсатишини кўзда тутади. Киши ролни қабул 
қилганидан кейин шу ролдаги персонаж каби хис қилишга, ҳаракат қилишга ва 
ўзини кўрсатишга ҳаракат қилади. Бошқа қатнашчилар бирон бир мақсад билан 
роль ўйнаѐтганларини кўзатадилар. Ишнинг бундай шакли турли мақсадларда 
қўлланилади