20-Mavzu: Maktabgacha yoshdagi bolalarga aqliy tarbiya berish. Reja

10-Mavzu: Idrok.

REJA:

1. 
   Idrok haqida tushuncha.
   
2. 
   Idrok xususiyatlari: predmetliligi, yaxlitligi, konstantligi, anglanganligi, strukturaliligi.
   
3. 
   Idrok fenomenlari: gallyutsinatsiya, illyuziya, atraksiya xossalari.
   

TAYANCH TUSHUNCHALAR

1. 
   Idrok - narsaning yaxlit obrazidir.
   
2. 
   Idrokning konstantligi, o`zgarmasligi.
   
3. 
   Illyuziya borliqning noto`g`ri idrok qilinishi.
   
4. 
   Gallyutsinatsiya – voqelikdagi yo`q narsalarni idrok qilish.
   
5. 
   Appertsentsiya - idrokning psixik hayot mazmuniga mosligi.
   

Idrok sezgi a ’zolarimizga ta ’sir qilib turgan narsalarning ongda bevosita aks etishidir. Biz narsa va hodisalarni yaxlit holicha idrok qilamiz, narsalarning ayrim xossalarini esa sezamiz. M asalan, quyoshni biz idrok qilamiz, uning yorug'ini esa sezamiz, og‘zimizdagi chaqm oq qandni idrok qilamiz, uning shirinligini esa sezamiz. A m m o xossa va narsa bir-biridan ajralmasdir, shu sababli narsalarni idrok qilish ham sezgilardan ajralgan holda voqe bo'lishi m um kin emas. Biz bir narsani idrok qilayotganimizda uning ayrim xossalarini ham sezamiz.

Idrok jarayonida ishtirok etuvchi analizatorlarga ko`ra ko`rish, eshitish, xid bilish, ta’m bilish, kinetik va teri tuyush kabi idrok turlari mavjud. Boshqa klassifikatsiyasi asosida materiyaning mavjud bo`lishi yotib – u vaqtni idrok etish, fazoni, xatti – harakatni idrok etish turlariga bo`linadi.