20-mavzu. Pulning xalqaro munosabatlardagi xarakat reja

Valyutakurslaritasnifi

Kurso‘rnatishmezonlari	Valyutakursiningturlari
1. Belgilashturibo‘yicha	Suzuvchi, Qat‘iybelgilangan,aralash
2.Hisoblashusulibo‘yicha	Paritet,haqiqiykurs
3.Nisbatbo‘yicha	Krosskursi, to‘g‘ri, egri(teskari), fiksing
4. Bitimturi	Spot– kurs,muddatlibitim(forvard)kursi
5. O‘rnatishjoyi	Rasmiy (MB), tijorat (banklar), qorabozor
6. Valyutaningxaridqobiliyatiparitetiganisbatan	Paritetli, oshirilgan, kamaytirilgankurs
7. Bitimqatnashchilaribo‘yicha	Sotibolishkursi(sotiboluvchiuchun),sotishkursi(sotuvchi uchun)
8. Inflyatsiyanihisobgaolishbo‘yicha	realkurs, nominalkurs, o‘rtacha

Demakyuqoridagijadvaldanko‘rinibturibdiki,doimiyligiyokio‘rnashuvigaqarabvalyutakursisuzuvchi,Qat‘iybelgilanganvaaralashbo‘lishimumkin.
Suzuvchivalyutakursideganda,milliyvachetelvalyutakurslariningo‘zaronisbatinivalyutabozoridagitalabvataklifgaqarabbelgilanishiko‘zdatutiladi.Bukursbirinchimarta1971yilningavgustidaAQSHdollarinioltingaayirboshlashbekorqilingandankeyinqabullqilinib,Kanada,Ispaniya,Meksika,1972yilapreldanboshlabYevropaIttifoqitizimigakiruvchidavlatlaramaliyotidaqo‘llanilaboshlangan.
BozorkurslarivaasosiyvalutalarganisbatanAQShdollariningvalutakurslaridinamikasito‘g‘risidagima‘lumotlarniolishuchun―Valyutakursi‖havolasinibosing.
Ikkihilko‘rinishdagivalutakelishuvlariturimavjud.Spotkelishuviningasosiyko‘rinishi,bankdepozitlariningtezda(ikkikundavomida)almashinuvidanamoyonbo‘ladi.Forvardkelishuvibankdepozitlariningkelajakdagianiqmuddatlardaalmashinuvinibildiradi.Spotvalutakursispotkelishuviningalmashinuvkursidir,forvardvalyutakursiesaforvardkelishuvlariuchunqo‘llaniladi.
Ma‘lumki, valyutaningqiymatiko‘tarilsa, valyuta mustahkamlanishisodirbo‘ladi;valutaqiymatitushgandaesa–uqadrsizlanadi.
WallStreetjurnalining―Valutasavdosi‖(Currencytrading)bo‘limidaharkunivalutakurslaribosibchiqariladi.Ushbubo‘limlardanbiridagima‘lumotlarniko‘ribchiqamiz.



Manba: WallStreetJournal,Thursday, February6, 2003,p. S12.
Harbirvalutauchunbirinchiqatorlar–buikkixilusuldakvotalanadigan,2003yil 5fevralchorshanbakundagispotvalutakursidir.Masalan,―Euro‖qatoridagi:1.0795dollar1yevrogava0.9264yevro1dollargateng.Amerikaliklaryevro1,0795dollar,yevropaliklaresadollar–0.9264yevrogateng


debhisoblashishadi. Qiyoslashuchuno‘tgankunseshanbakunidagiko‘rsatkichlarkeltiribo‘tilgan.Spotkursidanpastdagi3taqatorlarkelajakda(bir,uchyokioltioydankeyin)qo‘llaniladiganspotkurslariuchun.
1999-yillardayevro1.18dollarbaholangan,lekinmoliyaviyyangiliklardanolinganko‘chirmagako‘ra2003yil5fevraldayevronarxi1.08dollargachatushganliginiko‘rishmumkin.Demakyevro8%gaqadrsizlandi:(1,08-1,18)/1,18=-0,08=-8%Birvaqtningo‘zidaAQShdollariningqiymati1990-yilboshida0,85yevrodan2003-yil5-fevralholatigako‘ra0,93yevrogako‘tarilgan.