20-mavzu. Pulning xalqaro munosabatlardagi xarakat reja

Valutakurslariningmuhimligi

Valutakurslariningmuhimliginiularningo‘zmamlakatlarihududidagivaxorijiydavlatlarningtovarlariganisbatanqiymatigata‘siretishidako‘rishimizmumkin.Amerikaliklaruchunfransustovarlariningdollardaginarxiikkiomillarningo‘zarota‘siriorqalianiqlanadi:yevrodaifodalanganfransustovarlariningnarxihamdayevro/dollarvalutakursidadir.
Tasavvurqiling,amerikalikVandaDegustatoro‘ziningvinokolleksiyasinito‘ldirishmaqsadida1961-yilningqimmatbahofransusvinosiniharidqilishgaqarorqildi.AgarFransiyadabirlitrvinoningnarxi1000yevrobo‘lsa,ammovalutakursi1yevrouchun1,18dollargatengbo‘lsa,Vandagavino1080dollargato‘g‘rikeladi.(1000yevro*1,08dollar/yevro).Tasavvurqilaylikki,Vandao‘ziningharidiniikkioygakechiktirdi.Vaholankiushbudavrmobaynidayevroningqiymati1,2dollargaoshdi.Agarbirlitrvinoningichkinarxi1000yevrobo‘lib,ya‘nio‘zgarmasa, dollardagiqiymatiesa1080dan1200gao‘sadi.
Boshqatarafdan,valutaninganologikmustahkamlanishimamlakatichidaxorijmahsulotlariningnarxinitushiradi.2000dollarnarxidagiCompaqkomputeribiryevrouchun1.08dollargato‘g‘rikeluvchivalutakursidaprogrammistPyeruchun1852yevrogatushadi.Agarvalutakursibiryevrouchun1,02dollarbo‘lsa,computer1667yevrobahogaegabo‘ladi.
YevronarxiningtushishiAQShdafransuztovarlariningnarxlaritushishigaolibkeladivaaynishubilanbirvaqtdaFransiyadaAmerikamahsulotlariningnarxlarioshishigaolibkeladi.Agarbiryevro0,90dollarbo‘lsa,Vandagabitlitrvino1080dollaremas900dollarga,PyeruchunCompaqkomputeri1852yevrogamas2222yevrogatushadi.

Buturdagiyondashuvquyidagixulosanikeltiribchiqaradi:mamlkatvalutasimustahkamlanganda(boshqaxorijvalutalariganisbatanqiymatioshsa),ushbumamlakatningmahsulotlariqimmatlashadi,mamlakatichidaimporttovarlararzonlashadi.Vaaksincha,mamlakatvalutasiqadrsizlansa,uningmahsulotlarixorijdaarzonlashadi, importtovarlaresaqimmatlashadi.

Valutaningmustahkamlanishiushbumamlakatdaishkabchiqarilganmahsulotlarningeksportiniqiyinlashtiradivacheteldaishlabchiqarilganarzontovarlarningmamlakatdaichkibozorningraqobatinioshiradi.1980yildan1985yilningboshigachaAmerikasanoatiyuqoridollarkursidanzararko‘rdi.Masalan,AQShningpo‘latquyuvchisanoatinafaqatamerikaqimmatpo‘latiningxorijga eksportqisqardi,balkiAQShdanisbatanarzonimportpo‘latningsotuviro‘yberdi.To‘g‘ri,amerikalikiste‘molchilarg‘alabaqozonishdi,chunkiimportmahsulotlararzonlashdi.Yaponiyavideomagnitafonlarivakameralari,hamdaYevropagayo‘llanmalarningnarxidollarningmustahkamlanishitufaylitushdi.