2021, №1 issn 2010-7498 kasb-hunar ta’limi ilmiy-uslubiy, amaliy, ma’rifiy jurnal №1

МЕТОДИКА
екти ва методологиясига тегишли 
маълумотлар ўртасидаги алоқадор-
ликни ўрнатиш масалаларини ҳал 
этишда интегрциядан фойдаланила-
ди. Тадқиқот ишларини бажаришда 
ва турли фанлардаги таълим мазму-
нини умумлаштириш ва тўлдиришда 
интеграция жараёни доимо қўл кела-
ди ва кўзланган мақсадга эришиш-
ни кафолатлашга ёрдам беради” [3, 
101-б]. Шу маънода бизнинг ишимиз-
да тадқиқ этилаётган муаммо – чиз-
мачилик ўқув фанини аниқ ва табиий 
фанлар билан интеграция принципи 
асосида ўқитиш кенг маънода график 
таълим самарадорлигини ошириш-
нинг, хусусий тарзда аниқ ва табиий 
фанлар таркибига кирувчи ҳар бир 
ўқув фанини ўқитиш сифатини оши-
ришда муҳим дидактик манба, восита 
вазифасини ўтайди.
С.И.Дембинский ва В.И.Кузьмен-
колар фикрига кўра, “... мактабларда 
ўқувчиларни политехник таълим асо-
сида тайёрлашнинг муҳим вазифала-
ри қаторига уларни ишлаб чиқариш 
асослари билан таништириш, ҳозир-
ги замон ишлаб чиқаришида чизма-
нинг ролини ўрганиш, математика, 
физика, химия, меҳнат, машинашу-
нослик дарсларида ўқувчиларнинг 
график фаолиятларини оширишда ўз 
ифодасини топган политехник цикл-
даги бошқа фанларнинг чизмачилик 
билан логик алоқасини таъминлаш 
вазифалари ҳам киради. Бундай фа-
олият натижасида ўқувчиларнинг 
умумий график маълумотлари тако-
миллашиб боради. Бу вазифани ҳал 
этишда чизмачилик ва расм солиш 
ҳал этувчи роль ўйнаши керак” [1, 11-
б]. 
Н.Ж.Ёдгоров ўз тадқиқотида: 
“Ўқувчилар чизмачилик ва математи-
ка дарсларида геометрик жисмлар-
нинг барчаси билан танишадилар”, 
- деган фикри юқоридаги назарияни 
тасдиқлайди [4, 71-б].
Илм-фан тараққиётининг ҳозирги 
босқичида билимларнинг турли соҳа-
ларини алоқадорлиги табиий ҳодиса 
бўлиб, “... буни тўлиқ англаган ўқи-
тувчилар ўқувчиларнинг диққатини 
шу ҳодисаларга қаратиб, бир фан-
ни иккинчи фан билан алоқадорлиги 
асосида умумий илмий тушунчалар-
ни” шакллантиришда [5, с-18] муҳим 
омил эканлигини таъкидлайди.
Шунингдек, 
муаллиф 
ҳақли 
тарзда эътироф этадики, “... инте-
грациянинг фанлараро алоқадорлик 
қонунияти билан умумийлиги шунда-
ки, унда объектлар, илмий далиллар, 
тушунчалар, қонуниятлар, ғоялар, 
назариялар ҳамда бошқа фанларда 
қўлланиладиган методлар мавжуд 
билимларни мустаҳкамлаш, чуқур-
лаштириш ёки янги илмий қонуният-
ларни ўзлаштириш мақсадида қўлла-
нилади [5, с-18]”.
Бу назария бизнинг тадқиқотимиз 
ғоясига тўлиқ мос тушиши билан аҳа-
миятлидир.
Б.С.Абдуллаева фанлар интегра-
цияси ва фанлараро алоқадорлик-
нинг таълим жараёнидаги аҳамияти 
тўғрисида фикр юритиб, қуйидаги-
ларни таъкидлайди: “Бизнинг дав-
римиз учун фанлар интеграцияси, 
оламнинг умумий ҳолати ҳақида яна-
да изчилроқ тасаввурга эга бўлиш 
одатий ҳол. Лекин бундай муаммони 

---

79
2021 №1, Kasb-hunar ta’limi