22-amaliy ish bpi pasportini tuzishni o‘rganinsh. Umumiy holati va asosiy ma’lumotlar

Portlanish kategoriyasi	I	II	III	IV
V
kd	1 – 1,2	1,2 – 1,5	2 – 2,5	2,5 – 3,5	3,5 – 4
Eslatma. Kd o‘lchami ekskavator kovshining hajmiga ham bog‘liq: ekskavatorning kovshi E>10^3 tengligiga muvofiq kd ga u yoki bu tog‘ jinsining kategoriyasining qiymati kamroq.

K_sz — portlovchi modda zaryadining to‘planish koeffitsiyenti. 22.2 jadvalda ko‘rsatilgan ma’lumotlarni olish mumkin.
22.2.– jadval

Portlanish kategoriyasi	ksz o’lchamlari
	dz – 100 mm	dz – 200 mm	dz – 300 mm
I – II	0,05 – 1,0	1,0	1,05 – 1,1
III	0,85 – 0,9	1,0	1,2 – 1,25
IV – V	0,67 – 0,8	1,0	1,35 – 1,4
Eslatma. Jadvalda keltirilgan zaryadning diametri dz № 3 ishda qabul qilingan iskana diametriga muvofiq bo’lishi kerak.

K_tr — massivning darz ketish koeffitsiyenti:
k_tr = 1,2 + 0,2
— massivdagi darzlarning orasidagi o‘rtacha masofasi, m (asosiy ma’lumotlarga muvofiq qabul qilinadi).
K_op — portlashda uyilib ochilgan yuzalar sonining koeffitsiyenti, jadval bo‘yicha olish mumkin:
22.3 - jadval

Ochilgan yuzalar soni	1	2	3	4	5	6
kop o’lchami	5,5-6	4,5-5	3,5-4	2,5-3	1,5-2	1

Odatda karyerlarda 2 ochiq maydonlarda – qiyalikda va uning yuqori maydonida va kamdan kam 3 maydonlarda portlash ishi olib boriladi.

K_v – uyiqning balandlik koeffitsiyenti:
k_v =
H_y – uyiq balandligi, m. Ekskavator modelining asosiy ma’lumotlaridan kelib chiqib, ko’tarishning maksimal yuqorisiga muvofiq olinadi (№1 ishni ko’ring). Olingan qiymat q_p 7.16 [2] jadvaldagi amaliyotning ma’lumotlariga muvofiq tuzatish kerak.

3. 
   Skvajinalarning portlash parametrlarini aniqlash.
   

Skvajinalarning diametri tog‘ massivlarining xususiyatiga, uskuna diametriga va №3 ishda belgilangan burg‘ilash stanogiga muvofiq olinadi. Portlovchi moddalar zaryadining diametri skvajinalarning diametriga sochiluvchan portlovchi moddalar bilan zaryadlash jarayonida aniqlanadi.
Portlatish ishlarini olib borganda tog’ jinslarni yuqori sifatli bo’lishini ta’minlovchi qiya skvajinalarni olishga amal qilish kerak. Bu holatda skvajina uzunligi quyidagicha aniqlanadi:

Oson portlovchi tog’ jinslarda vertikal holatdagi skvajinalarni olishimiz mumkin:

— pog’ona balandligi, m.
β — balandlikka qaratilgan skvajinaning qiyalik burchagi, grad;
— qo’shimcha burg’ilangan chuqurlik (perebur), m.

d_c — skvajina (zaryad) diametri, m.
Oson portlovchi tog’ jinslarda va qiya skvajinalardan foydalanganda l_n qiymati kamroq, portlashi qiyin tog’ jinslarda va vertikal skvajinalardan foydalanganda esa qiymati oshadi.