25. Mavzu: Xotira jarayonlari va mexanizmlari

25. Mavzu: Xotira jarayonlari va mexanizmlari

O‘yin faqat bilish jarayonlarini takomillashtirib qolmay, balki bolaning xulq-atvoriga ham ijobiy ta’sir qo‘rsatadi. Bogcha yoshidagi bolalarda uz xulqini boshqarish ko‘nikmalarini tarkib toptirishga bog‘liq psixologik muammoni o‘rgangan Z.V.Manuylekoning fikricha, biror maqsadga yo‘naltirilgan mashg‘ulotga nisbatan o‘yinda xulq ko‘knikmalarini oldinroq va osonroq egallash mumkin, Ayniqsa, bu omil bogcha yoshi davrining xususiyati sifatida o‘zining yorqin ifodasini topadi. Katta maktabgacha yoshdagi bolalarda o‘z xo‘lqini uzi boshqarish ko‘nikmasi o‘yin faoliyatida ham, boshqa sharoitlarda ham qariyb baravarlashadi. Ba’zida ular ayrim vaziyatlarda, masalan, musobaqa paytida o‘yindagiga qaraganda yuqoriroq ko‘rsatkichga ham erishishlari mumkin. YUqoridagi mulohazalar asosida umuman aytganda, o‘yin va o‘yin faoliyati bolada o‘z xulqini boshqarish ko‘nikmalarini shakllantirish uchun muhim ahamiyat kasb etadi. Bolaning aqliy o‘sishi haqida fikr yuritilganda, shuni ham aytib o‘tish kerakki, narsalarni yangi nom bilan atashda yoki yangacha nomlash holatidan kelib chiqib, sub’ekt o‘yin paytida faol harakat qilishga urinadi.

Qiziqarli o'yin bolaning aqliy faolligini oshiradi va u sinfdan ko'ra qiyinroq muammoni hal qila oladi. O'yin faqat usullardan biri bo'lib, u faqat boshqalar bilan birgalikda yaxshi natijalar beradi: kuzatish, suhbat, o'qish va boshqalar.
O‘yin jarayonida bolalar o‘z bilim va ko‘nikmalarini amalda qo‘llashni, ularni turli sharoitlarda qo‘llashni o‘rganadilar. O'yin - bu bolalar o'z tengdoshlari bilan muloqot qiladigan mustaqil faoliyatdir. Ularni umumiy maqsad, erishish uchun birgalikdagi sa'y-harakatlar, umumiy tajribalar birlashtiradi. O'yin tajribasi bola ongida chuqur iz qoldiradi va yaxshi his-tuyg'ular, ezgu intilishlar va jamoaviy hayot ko'nikmalarini shakllantirishga yordam beradi. O'yin jismoniy, axloqiy, mehnat va estetik tarbiya tizimida katta o'rin tutadi. Bolaning hayotiyligini oshirishga hissa qo'shadigan, uning manfaatlarini, ijtimoiy ehtiyojlarini qondiradigan faol faoliyatga muhtoj.
O'yin katta tarbiyaviy ahamiyatga ega, u sinfda o'rganish bilan, kundalik hayotni kuzatish bilan chambarchas bog'liq.
Ular o'yin muammolarini mustaqil ravishda hal qilishni, o'z rejalarini amalga oshirishning eng yaxshi usulini topishni o'rganadilar. Bilimingizdan foydalaning, uni so'z bilan ifodalang.