27-мавзу: ишлаб чиқариш ва ходимларни бошқариш кўргазмали қуроллар жамоа деганда нимани тушинамиз?

Расмий тузилманинг асосий элементлари

• 
  меҳнат тақсимоти (горизонтал ихтисослашиш тизими);
  
• 
  лавозимларнинг вертикал бўйича субординацияси;
  
• 
  коммуникациялар тизими
  

• 
  «Тузилма» сўзи лотинча «структуре» ҳолида мактабга кириб келган бўлиб, нарсаларнинг таркибий қисмларининг ўзаро боғлиқ равишда жойлашиши, тузилишини билдиради.
  

Бошқариш тузилмаси

• 
  бошқарув максадларини амалга оширувчи ва функцияларни бажарувчи бир-бири билан боғланган турли бошқарув органлари ва бўғинларининг мажмуи тушинилади.
  

Орган

• 
  Бошқаришнинг у ёки бу вазифаларини ҳал қилиш учун тузилади бирор бошқарув тизими таркибига кирувчи муассаса, ташкилот
  

Ишлаб чиқариш тузилмаси

• 
  Корхоналарда ишлаб чиқариш бўлинмаларининг йиғиндиси уларнинг ишлаб чиқариш тузилмасини ташкил этади.
  

Жамиятда бошқариш тизими

• 
  бутун халқ хўжалигини бошқариш;
  
• 
  ҳар бир тармоқ ва корхоналарни бошқариш;
  
• 
  корхона ичидаги бўлимларни бошқариш.
  

Тузилма қўйиладиган талаблар
1. Бошқариш тузилмаси бўғин ва босқичлар сони оптимал бўлиши керак. Чунки бўғин ва босқичлар сонининг асоссиз купайиб кетиши:

• 
  бошқарув аппаратини сақлаш харажатларининг ортиб кетишига;
  
• 
  ахборотларнинг ўтиш йўли ва вақтининг чузилиб кетишига;
  
• 
  бошқаришда такрорланишларнинг вужудга келишига;
  
• 
  бошқаришда маъсулиясизлик унсурларининг туғилишига ва пировардда бошқарув самарасини пасайишига олиб келади.
  

2. Бошқариш тузилмаси бошқариш аппаратининг оператив ишлашини таъминлаши лозим.