29-mavzu. Yaponiya soliq tizimi

Birinchi – bu xuquqiy shaxslardan bo‘lgani kabi, jismoniy shaxslardan ham undiriladigan to‘g’ri daromad soliqlari. Ikkinchi – mulk to‘g’ri soliqlari. Uchinchi to‘g’ri va bilvosita isteomol soliqlari.
Byudjet asosini to‘g’ri soliqlar tashkil etib, xuquqiy va jismoniy shaxslar daromad solig’i davlatga eng yuqori daromad keltiradi. U butun soliq tushumlarining 56,4 foiziga teng.
Daromad solig’ining kelib chiqishi Birlashgan Qirollik 1799 yildan kiritildi. O‘sha davrdan beri, daromad solig’i ko‘p davlatlarning soliq tizimiga kiritilgan edi va uning o‘zagidir. SHunday qilib daromad solig’i «eng yaxshi» deb ataladi. Yaponiyada 1887 yildan boshlab amal qila boshladi.
Jismoniy shaxslarni daromad solig’i. Jismoniy shaxslar 4 ta stavka: 10%, 20%,30%, 37% ga bo‘lgan progressiv shkala bo‘yicha daromad solig’ini to‘laydilar.
Jismoniy shaxslar daromad solig’i stavkalari

Soliqqa tortiladigan jami daromadlar summasi	Soliq stavka %	CHegirma summasi
1000 – 3299 ming ienagacha	10%	0 iena
3300 – 8999 ming ienagacha	20%	330 ming iena
9000 – 17999 ming ienagacha	30%	12000 ming iena
18000 ming ienadan yuqori	37%	24000 ming iena

Bundan tashqari, uchta stavka 5-10 va 15% bo‘yicha prefektura daromad solig’i mavjud. Bundan tashqari mahalliy daromad soliqlari bor. Bosh ustiga har bir kishi daromad miqdoridan qat’iy nazar yiliga 3200 yen hisobidan soliq to‘laydi.
Bir qarashda daromad soliqlari g’oyat yuqori ko‘rinadi, lekin shuni nazarda to‘tish kerakki g’oyat ahamiyatli soliq solinmaydigan minimum mavjud bo‘lib, u shuningdek odamning oilaviy ahvolini ham hisobga oladi. Davolashda sarflangan soliq to‘lashdan ozod qilinadi. Ko‘p bolali fuqarolar qo‘shimcha soliq imtiyozlariga ega.
Tokiolik har bir kishining o‘rtacha yillik daromadi oxirgi yillarda 7100-7500 ming yenni tashkil etadi. Yaponiyaning boshqa prefekturalarida u odatda, bir qadar past. Maoshi o‘rtacha bo‘lgan kishi daromadlarining 30 foizdan ko‘prog’i daromad solig’idan ozod qilinishi mumkin.