3 – amaliy ish Mavzu

3 – amaliy ish
Mavzu: Faylli tizimni tavsiflash, kataloglarni o’qish, fayllar ustida amallar bajarish. Linux (Ubuntu) operatsion tizimida Vim, emacs redaktori bilan ishlash.
Ishdan maqsad: Linux operatsion tizimi Ubuntu distribyutorida Vi redaktori bilan ishlash va ko’nikmalar hosil qilish.
Linux da quyidagi matn redaktorlari mavjud:

1. 
   nano
   
2. 
   emacs
   
3. 
   Vi (visual interface 1976) shu kungacha ko’plab kulonlari yaratilgan, “Vim”, “EVis”, “nvi”. Linux OTda barcha fayllar matn redaktori yordamida yaratiladi.
   

Biz “Vi” redaktori bilan tanishamiz.
Vi redaktori kamandalari:

1. 
   J – pastga
   
2. 
   K – yuqoriga
   
3. 
   H – chapga
   
4. 
   I – yozishga ruxsat
   
5. 
   X – bitta harfni o’chiradi
   
6. 
   Yy – nusxalash
   

3yy – 3ta qatorni nusxalsh

7. 
   P – qo’yish
   
8. 
   O – yangi qator
   
9. 
   A – qator oxiriga boradi
   
10. 
    Q! – fayilni saqlamasdan chiqish
    
11. 
    Wq – faylni saqlab chiqish
    
12. 
    W – faylni chiqarish
    
13. 
    :40 – 40-qatorga borish
    

Dastlab Terminal komandani ishga tushiramiz va vi + fayl nomi ni yozib vi ni ochib olamiz:
Vi + vachach
Komanda bajarilgandan so’ng “vachach” nomli fayl ochiladi bu nomni terminalni pastki qismida ham ko’rishimiz mumkin. Faylga yozish uchun dastlab klaviaturadan “i” tugmasini bosib yozish buyrug’ini berishimiz lozim bo’ladi.

Faylni saqlash uchun quyidagi amallar bajariladi:

1. 
   “Esc” tugmasi bosiladi.
   
2. 
   “Shift + : ” tugmasi bosilib “wq” buyrug’i kiritiladi va “Enter” tugmasi bosiladi.
   

Tekshirish uchun ls tugmasi bosiladi:

Terminaldan fayilimiz saqlanganligini ko’rdik, bu faylni ochish uchun esa cat/home/dilhayot/vachach komandasini kiritishimiz kerak.

“yy” komandasi orqali nushalashimiz mumkin, agar bir bir nechta qatorni nusxalamoqchi bo’lsak “yy” dan oldin nechta qatorni nusxalamoqchi bo’lsak shu sonni yozamiz. Masalan: 2yy – bu buyruq 2ta qatorni nusxalaydi. Nusxalangan ma’lumotni qo’yish uchun “p” tugmasini bosamiz.

Faylga ma’lumot yozayotganimizda kursorni pastga, yuqoriga, o’ngga, chapga va zarur bo’lgan qatorlarga o’tkazish buyriqlarini bajarib quyida rasmini keltirganmiz.

Xulosa
Men bu labaratoriya ishi orqali vi redaktori bilan ishlash haqida bilimlarga ega bo’ldim. Uning buyruqlarini va amallarini terminal komandaga kiritib bajarib chiqdim. Dastlab qiyinchiliklar bo’ldi, lekin hammasi ortda qoldi, endi esa komndalarni o’zlashtirib oldim.