3- amaliy mashg‘ulot

bog‘lanish deyiladi. 
 Vodorod bog‘lanish. Molekulasi tarkibida vodoroddan boshqa ftor, kislorod, azot singari 
kuchli elementlar bo‘lgan birikmalarda, masalan HF, H
2
O, NH
3
larda umumiy elektron juft 
vodoroddan elektromanfiy element tomonga kuproq siljigan bo‘ladi. SHuning uchun vodorod 
atomi bu elementlar bilan asosiy bog‘lanish hosil qilishdan tashqari boshqa molekuladagi 

---

element bilan ham qushimcha bog‘lanish vujudga keladi. SHu qushimcha kimyoviy bog‘lanish
vodorod bog‘lanish deyiladi va u nuqtalar bilan ko‘rsatiladi: 
N-O………N-O
N-F………N-F


(NF) 
N N 
(N
2
O)
2 
Vodorod bog‘lanishning energiyasi oddiy kimyoviy bog‘lanishning bog‘lanish 
energiyasidan taxminan 10 marta kichik bo‘ladi. (21-29 kj

mol). 
Mavzuga oid misol va masalalar: 
1-misol. Kalsiy atomining elektron formulasini tuzing. 
Echish. Kalsiyning tartib nomeri (Z) 20 ga teng, demak, kalsiy atomida 20 ta elektron bor.
IV davrda joylashgan, shuning uchun unda to‘rtta energetik pog‘ona bordir. Kalsiy s element, 
shu sababli uning tashqi energetik pog‘onasida (n=4) 2 elektron bo‘ladi. Boshqa o‘n sakkizta 
elektron birinchi va ikkinchi pog‘onalarga joylashgan bo‘ladi.
2
2n
x
n

formulaga ko‘ra 
1

n
da 2 elektron, 
2

n
da 8 elektron, 
3

n
da esa
8
)
2
8
2
(
20




ta elektron bo‘ladi. 
Demak, Ca atomida elektronlarning joylashish tartibi: 2, 8, 8, 2. Elektron formulasi: 1s
2
, 
2s
2
p
6
, 3s
2
3p
6
, 4s
2
. 
Elektron formuladagi s va p pog‘onachalar oldida turgan raqamlar har qaysi pog‘onaning
tartib nomerini, pog‘onachalarning o‘ng tomonida turgan raqamlar esa ayni orbitaldagi 
elektronlar sonini ko‘rsatadi.