3- ma’ruza dielektriklarni qizdirish asoslari va qurilmalari. Reja Mikroto’lqinli pechlar

 
3.4 – rasm 1 - elektrolit; 2 - elektrodlar; 3 - energiya manbasi; 4 - tok 
o‘tkazuvchi shinalar. 
Anodda metallning metall holatidan (Me
o
) ion holatiga o‘tishi metalldan 
elektronlarning ajralishi Me
0 
-
ne 

Me
n+
(parchalanishi) hisobiga amalga oshadi, 
bu erda n - birlamchi zaryadlar soni. Katodda ion elektronlarni o‘ziga o‘zlashtirib, 
metall xolatiga o‘tadi Me
n+
+ne 

Me
o
(katodni qoplash). 
Elektroliz vannasidagi kuchlanish
U=U
1
+U
a
+U
k
+
I
l

bu erda : 
U
1
- moddaning elektrokimyoviy parchalanish kuchlanishi. 
U
a
, U
k
- mos ravishda potensialning anod va katodda tushishi. 
I - vannadagi tok kuchi;
l - elektrodlar o‘rtasidagi masofa; 

- elektrolit o‘tkazuvchanligi;
Elektroliz vannasidan ajralayotgan quvvat: 

---

P
I U
U
U
I
l
a
k





(
)
1

Elektroliz davomida olingan modda miqdorining (q
1
) Faradey qonuniga ko‘ra 
nazariy ji’atdan olinishi mumkin bo‘lgan modda miqdoriga (q
2
) nisbati A
i
tokka 
ko‘ra modda ( olish) chiqishi (%) deb ataladi: 
A
q
q
i







1
2
100
Elektroliz jarayonining effektivligi, shuningdek energiyaga ko‘ra modda 
chiqishi Ae bilan ham baholanadi: 
A
A
U
i

 




100
bu erda: 

- moddaning elektrokimyoviy ekvivalenti. 
SHunday qilib, energiyaga ko‘ra metall chiqishi deb, sarf bo‘lgan 1 Dj 
energiya miqdoriga nisbatan grammlarda olingan (g/Dj) metall miqdoriga aytiladi. 
Elektroliz intensivligini aniqlovchi yana bir xarakterli kattalik, bu tokning 
elektrodli zichligi (A/m
2
) ‘isoblanadi.
j=I/S 
S-elektrodning elektrolitga botirilgan qismi yuzasi (m
2
). 
Elektrod atrofida ikki qavat elektr qatlami hosil bo‘lishi ionlarning 
elektrodlarga yaqinlashishiga va elektroddan ionlarning chiqishiga qarshilik 
ko‘rsatadi. Bu qatlamni bartaraf etish uchun elektrolitlarni sirkulyasiya qilish, 
elektroliz vannasini impulpsli manba kuchlanishiga ulash va shuningdek, 
elektrodlar vibratsiyasini amalga oshirish kabi tadbirlar qo‘llaniladi. 
Elektroliz qurilmalarini doimiy tok manbasiga ulashda o‘zgarmas tok 
generatorlari yoki sanoat chastotasidagi o‘zgaruvchan tokni o‘zgarmas tokka 
aylantiruvchi to‘g‘rilagich agregatlardan foydalaniladi. Amalda, f.i.k. ti 97 - 99 % 
bo‘lgan kremniyli to‘g‘rilagich agregatlardan foydalanish keng tarqalgan.