3- mavzu: Kampyuter viruslari va ularning turlari. Kampyuter viruslaridan saqlanishning ehtiyotkorlik tadbirlari. Kaperskiy, Not 32 antivirus dasturlari bilan ishlash. Antivirus dasturlari bazasini yangilash. Reja

Kompyuter viruslaridan saqlanishning ehtiyotkorlik tadbirlari

Virusdan ko‘riladigan zararlarga quyidagilami misol qilib ko‘rsatish numkin:

• 
  kompyuter qattiq diski yoki tezkor xotirasining ifloslanishi — irusli dastur ko‘payishi jarayonida butun qattiq diskni o‘zining mqtalari yoki boshqa belgilari bilan to‘ldirishi mumkin. Bularni u ezkor xotiraga ham yozishi va shu bilan uning hajmini kamaytirishi numkin;
  
• 
  fayllar joylashish jadvalining buzilishi. U buzilsa, diskdan kerakli ayl va katalogni o‘qish mumkin bo‘lmaydi;
  
• 
  yuklanish sektoridagi ma’lumotlaming buzilishi. Yuklanish sektori nskdagi maxsus dastur bo‘lib, uning buzilishi disk ishini to‘xtatib lo‘yadi;
  
• 
  diskni qayta formatlash — diskdagi barcha axborot butunlay qoladi;
  
• 
  diskka biror xabar chiqarishi yoki biror kuyni ijro etishi mumkin. 0 P hollarda bu xabar tushunarsiz bo‘ladi;
  
• 
  kompyuterning o‘zo‘zidan qayta yuklanishi;
  
• 
  tugmachalar majmui ishini to'xtatib qo‘yishi;
  
• 
  dasturli va ma’lumotli fayllar mazmunining o‘zgarishi. Vir ma’lumotlarni ixtiyoriy ravishda aralashtirib qo‘yadi va hokazo.
  

Oddiy virusdan zararlanishni virusga qarshi dasturlar yordami oson aniqlash mumkin. Polimorf (murakkab tuzilishga ega) viruslai bu usul bilan aniqlash qiyin, chunki ular o‘zo‘zini nusxalash ko‘rinishini o'zgartiradi.

Makroslar bilan ishlaydigan ilovalar makroviruslar bilan zararlanishi mumkin. Makroviruslar — fayllarga ma’lumotlar bil; birga o‘rnatiladigan buyruqlardir. Bunday ilovalarga misol qilib Wor Excel va Postscripter interpretatorlarini ko'rsatish mumkin. U ma’lumotlar faylini ochayotganda makrovirus bilan zararlanadi.

Ilgari faqat disklar virus bilan zararlanar edi. Chunki virus! disklar orqali kompyuterdan kompyuterga o‘tar edi. Yangi BI viruslari esa modem orqali tarqaladigan bo‘ldi. Internetning pay] bo‘lishi viruslarga qarshi kurashning an’anaviy usullari foyJ bermaydigan yana bitta kanalning hosil bo'lishiga olib keldi.

Viruslar bilan zararlanish ehtimoli kompyuterda yangi fayllar ilovalarning paydo bo‘lish chastotasiga mos ravishda ortac Kompyuterdagi ma’lumotlarning ahamiyati qanchalik zarur bo‘ls virusga qarshi xavfsizlik choralari shunchalik yuqori bo‘lishi kerak. I narsalarga befarq bo‘lish nafaqat katta moddiy zarar ko‘rish, bal tashkilot yoki firmaning bundan keyingi faoliyati masalasini ha; o‘rtaga qo‘yishi mumkin.

Shuni esdan chiqarmaslik kerakki, viruslar, odatda, foydalanm chining biror amali (masalan, ilovalarni o‘rnatish, tarmoqda fayllarni o‘qish, elektron aloqani o‘qish va h.k.) natijasida payd bo‘ladi. Shuning uchun ma’lumotlar kirish joyiga maxsus filtrla zararlangan fayl va dasturlarni yuklashni cheklovchi maxsus dasturli o‘rnatilishi zarur. Bunday qurilmalardan biri Symantic korporatsiya mahsulidir (Toshkentda Nuron DC kompaniyasi uning partnyo hisoblanadi). Symantic bitta mashina o‘miga butun korporativ tarmoqi kompleks himoyalash g‘oyasini ilgari suradi. Virusning korporat tarmoqqa kirish nuqtasi istalgan nuqtada — brauzerdan to ishcl stansiyagacha bo‘lishi mumkin. Shuning uchun nazorat barch bosqichlarda amalga oshiriladi. Virusga qarshi Symantic dasturi ta’minoti Dynamic Document Revien korporatsiyasi texnologiyasid bajarilgan va Email viruslariga ham qarshi kurash olib boradi.

Virusga qarshi dasturli ta’minot ishining alohida xususiyati shundak virusga qarshi dasturlar omborini o‘z vaqtida yangilab turish kerak.

Savol va topshiriqlar

1. 
   Kompyuter virusi nima?
   
2. 
   Kompyuter virusining insonga qanday ta’siri bor?
   
3. 
   Viruslardan qanday saqlanish mumkin?
   
4. 
   Virus dasturining vazifalariga nimalar kiradi?
   
5. 
   Kompyuter viruslarining qanday guruhlarini bilasiz?
   
6. 
   Virusdan ko‘riladigan zararlarga nimalar kiradi?
   
7. 
   Dastlabki viruslarning zamonaviy viruslardan farqini ayting.
   
8. 
   Virusdan saqlanish uchun qanday choralarni ko‘rish kerak?