3-§. Parametr qatnashgan tenglama va tengsizliklar

Javob: ;

Xulosa
Ushbu kurs ishda akademik litsey va kasb-hunar kollejlari matematika o’quv dasturi asosida ular uchun yozilgan darslik va o’quv qo’llanmalar chuqur taxlil qilingan. Ulardagi parametr qatnashgan, tenglamalar, tenglamalar sistemasi, ko’rsatkichli, irratsional, logarifmik tenglamalar mantiqan taxlil qilingan.
Tahlil qilish natijasida hozirgi kunda mavjud bo’lgan adabiyotlarda parametrli masalalar to’laqonli yoritilmaganligi ko’zga tashlandi hamda ularni mukammal o’rganish uchun amalga oshirish kerak bo’lgan vazifalar aniqlandi. Ular:
-Parametr haqida tushuncha berish;
-Parametr qatnashgan ifoda tushunchasini yoritish;
-Parametr qatnashgan tenglama tushunchasini yoritish;
-Parametr qatnashgan chiziqli tenglama. Chiziqli tenglamalar sistemasi va parametr qatnashgan kvadrat tenglamalarni turlarga bo’lish hamda ularni yechish yo’llarini bayon etish:
-Parametr qatnashgan irratsional ko’rstilgan va logarifmik tenglamalar va ularni yechish usullarini yoritish va hokazolardan iborat.
Kurs ishda parametr qatnashgan kvadrat tenglamalarni yechishda quyidagicha savollar qo’yilishi yoritildi.
1.Parametr qatnashgan tenglama yechilsin.
2.Parametrning qanday qiymatlarida tenglama yagona ildizga ega bo’ladi?
3.Parametrning qanday qiymatlarida bittadan ortiq ildizlarga ega?
4.Parametrning qanday qiymatlarida tenglamaning ildizlari qarama-qarshi ishorali bo’ladi?
5.Parametrning qanday qiymatlaridatenglamaning ildizlari qarama-qarshi sonlar bo’ladi?
6.Parametrning qanday qiymatlarida tenglama cheksiz ko’p ildizlarga ega bo’ladi?
7.Parametrning qanday qiymatlarida tenglama haqiqiy ildizlarga ega bo’lmaydi?
8.Parametrning qanday qiymatlarida tenglamaning har ikkala ildizi k₀ dan kichik (katta) bo’ladi?
9.Parametrning qanday qiymatlarida tenglamaning ildizlari (k_t,k₂) oraliqda bo’ladi?
10.Parametrning qanday qiymatlarida tenglamaning ildizlari dan biri ikkinchisidan к marta katta (kichik) bo’ladi?
11.Parametrning qanday qiymatlarida tenglama ildizlari kvadratlari (kublari) ning yig’indisi eng katta (kichik) bo’ladi?
12.Parametrning qanday qiymatlarida tenglamaning har ikkala ildizi к sonidan katta (kichik) bo’ladi?
13.Parametrning qanday qiymatlarida tenglamaning ildizlari orasida ax_t + bx₂ = с munosabat o’rinli bo’ladi? (bu yerda a,b,c lar berilgan sonlar) va hokazo.
Kurs ishda parametr qatnashgan chiziqli tenglamalar sistemasini yechishda quyidagicha savollar qo’yilishi yoritildi.

1. 
   Parametrlarning qanday qiymatlarida sistema yagona yechimga ega?
   
2. 
   Parametrlarning qanday qiymatlarida sistema cheksiz ko’p yechimga
   

ega?

3. 
   Parametrlarning qanday qiymatlarida sistema yechimga ega emas?
   

1. 
   

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

1. 
   Toshmetov Oʻ., Turgunbayev R., Saydamatov E., Madirimov M. Matematik analiz I-qism. T.: “Extremum-Press”, 2015. -408 b.
   
2. 
   Xudayberganov G., Vorisov A., Mansurov X., Shoimqulov B. Matematik analizdan ma’ruzalar. I T.: «Voris-nashriyot». 2010 y. – 374 b.
   
3. 
   Xudayberganov G., Vorisov A., Mansurov X., Shoimqulov B. Matematik analizdan ma’ruzalar. II T.: «Voris-nashriyot». 2010 y. – 352 b.
   
4. 
   Turgunbayev R.M. Matematik analiz I-qism. T.: “Innovatsiya-ziyo”.2019-340 b.
   
5. 
   Turgunbayev R., Qodirov K., Bakirov T. Matematik analiz (Qatorlar nazariyasi).T.: “Innovatsiya-ziyo”.2019-156 b.
   
6. 
   Turgunbayev R., Qodirov K., Bakirov T. Matematik analiz (Ko‘p o‘zgaruvchili funksiyaning differensial va integral hisobi). 2020. Fargʻona. “Poligraf Super Servis.
   
7. 
   Azlarov. T., Mansurov. X., Matematik analiz. T.: «Oʻzbekiston». 1 t: 1994 y.-416 b.
   
8. 
   Azlarov. T., Mansurov. X., Matematik analiz. T.: «Oʻzbekiston». 2 t . 1995 y.-436 b.
   
9. 
   Gaziyev A., Israilov I., Yaxshibayev M. “Matematik analizdan misol va masalalar” T.: “Yangi asr avlodi” 2006 y.
   
10. 
    Toshmetov Oʻ, Turgunbayev R. Matematik analizdan misol va masalalar toʻplami. 1-q. TDPU. 2006 y.-140 b.
    
11. 
    Toshmetov Oʻ, Turgunbayev R. Matematik analizdan misol va masalalar toʻplami, 2-q. TDPU. 2010 y.-48 b.
    
12. 
    Turgunbayev R.M., Koshnazarov R.A., Raximov I.K. Matematik analiz. Mustaqil ta’lim uchun metodik koʻrsatmalar. I semestr. T.: TDPU. 2013 y. – 56 b.
    
13. 
    Turgunbayev R.M., Koshnazarov R.A., Raximov I.K. Matematik analiz. Mustaqil ta’lim uchun metodik koʻrsatmalar. III semestr. T.: TDPU. 2013 y.
    
14. 
    Архипов Г.И., Садовничий В.А., Чубариков Д.И. Лекции по математическому анализу. М.: «Высшая школа». 1999 г. – 695 стр.
    
15. 
    Демидович Б.П.., «Сборник задач и упражнений по математическому анализу» Учеб. Пособие для вузов. М.: ООО «Издательство Астрель» ООО «Издательство АСТ», 2003 г – 558 [2] ст.
    
16. 
    Пискунов Н.С. Дифференциальное и интегральное исчисление. 1 том. CПб.: «Мифрил». 1996 г. – 416 стр.
    
17. 
    Пискунов Н.С. Дифференциальное и интегральное исчисление. 2 том. CПб.: «Мифрил». 1996 г.-426 стр.
    
18. 
    Turgunbayev R.M. Matematikaliq analiz. I tom. T.: “Abu matbuot-konsalt”, 2014.-344b. (qozoq tilida)
    
19. 
    Turgunbayev R.M. Matematikaliq analiz. II tom. T.: “Abu matbuot-konsalt”, 2015.-397 b. (qozoq tilida)
    

Axborot manbaalari
1. www.tdpu.uz
2. www.pedagog.uz
3. www.edu.uz
5. www.nadlib.uz (A.Navoiy nomidagi Oʻz.MK)