29-dars
MUMTOZ MATN VA LUG‘ATLAR
BILAN ISHLASH
TALAB VODIYSI
30-dars
GAPNING TUZILISHIGA KO‘RA TURLARI
Bilib oling
Bir xabarni ifodalovchi gap sodda gap hisoblanadi.
Birdan ortiq xabarni yaxlitlashtirib ifodalaydigan gap
qo‘shma gapdir.
Sodda gapda shakllangan (zamon, shaxs-son, mayl,
tasdiq-inkor belgisiga ega bo‘lgan) kesim bitta, qo‘shma
gapda birdan ortiq bo‘ladi.
31-dars
MATN VA LUG‘ATLAR BILAN ISHLASH
32-dars
Mustahkamlash darsi
GAPNING IFODA MAQSADI VA TUZILISHIGA
KO‘RA TURLARI YUZASIDAN TAHLIL
HILM NIMA?
33-dars
NAZORAT ISHI
48-topshiriq. Mavzulardan birini insho yozish uchun tanlang:
34-dars
NAZORAT ISHI TAHLILI
5-BO‘LIM
SODDA GAP SINTAKSISI
35-dars
SODDA GAP. GAP BO‘LAKLARI
Bilib oling
Bitta shakllangan kesimga ega bo‘lgan gap sodda
gapdir. Sodda gapda to‘liq shakllangan kesim bitta bo‘-
ladi. Ega va hol to‘g‘ridan to‘g‘ri kesimga bog‘lanadi.
Aniqlovchi ot bilan ifodalangan har qanday bo‘lakka
bog‘lanaveradi. To‘ldiruvchi esa fe’l bilan ifodalangan
bo‘laklarga bog‘lanadi.
36-dars
MUMTOZ MATN VA LUG‘ATLAR
BILAN ISHLASH
37-dars
KESIM. FE’L KESIM VA OT KESIM
Bilib oling
Kesim ifodalanishiga ko‘ra fe’l kesim va ot kesimga
ajraladi. Fe’l kesim sof fe’l va ba’zan ravishdosh bilan
ifodalanadi: 1. Hasad bilan g‘azab ikki qanot bo‘lib
harakatga kelsa, toza va chiroyli hayotlarni xira va
kuduratli qilib yuboradi. (Abu Rayhon Beruniy) 2. Ishning
boshi – boshlanguncha.
Eslatma: -guncha qo‘shimchasini olgan ravishdoshgina kesim bo‘lib kelishi mumkin.
Fe’ldan boshqa so‘z turkumlari (ot, sifat, son, olmosh, ravish, taqlid so‘z) bilan, shuningdek, fe’lning
harakat nomi shakli bilan ifodalangan kesim ot kesim
deyiladi:
1) ot bilan: Axloqi zamimalarning eng zararligi hasaddur.
(A. Avloniy);
2) sifat bilan: Usti yaltiroq, ichi qaltiroq. (Maqol);
3) son bilan: Ikki o‘n besh – bir o‘ttiz. (Maqol);
4) olmosh bilan: O‘zim har joydaman, ko‘nglim
Do'stlaringiz bilan baham: |
