3-amaliy mashg’ulot Mavzu: Displey dizayni Ishdan maqsad: Grafik dizaynga kirish. Nazariy qism

Shakl va o’lcham.
O’lcham idroki obyekt shakliga bog‘liq. Bu, ayniqsa, yorug’ik interferensiyasini inson ko'zi bilan idrok qilishiga bog'liq. Amaliyotda asosan murakkab fraktal qurilishiga ega obyektlar o‘lcham- ning nuqtai nazaridan baholashda qiyinchilikka uchramoqda. Albatta, agar ular nisbatan fraktallar bilan va ularning detallari boshqa obyektlar kompozitsiyasining gabaritlari bilan taqqosla- nadigan bo'lsa, u holda bunday muammo kelib chiqmaydi. Lekin, ko‘pincha murakkab shaklning kicbik detallari obyektning o'lchamiga ta’sir qismi sifatida umuman qabul qilmaydi.


1.4-rasm. Bu figuradagi nurlar obyektning chegarasi sifatida qabul qilinmaydi.

Bu misol bizni shakl o‘lchamini idrok qilish aloqasini belgi- lovclii kalitli tushunchaga olib keladi. Ba’zi adabiyotlarda quyuqroq shaklni aylana deb atashadi. Lekin, bizningcha bu to‘g‘ri emas.

1.5-rasm. Aylana va kvadrat obyektning joylashishi. a - markada; b - tangada.

Biz shaklning ixchamligini tasavvurimizdagi chegaraning to‘ldirilmagan joylari uning sohasiga aloqasini aniqlardik. Misolda tushuntiramiz. Masalan, 2 ta shakl, aylana va kvadratni 2 ta tarqatuvchi tamg‘a va tangaga jovlashtirish kerak.
Rasmda ko‘rganimizdek, marka (tamg'a) uchun kvadrat, tanga uchun aylana ixchamroq figura hisoblanadi.
Bunday idrok qilishdan shuni esda tutish lozimki, o‘lchamni idrok qilish aynan ixchamlik orqali aniqlanadi. Quyuqroq shakl doim kattaroq ko‘rinadi. 1,5-rasmdagi markaga tegishlisidan bu juda yaxshi ko‘rinib turibdi.
Amaliyotda bu xususiyatdan quyidagi holatlarda foydalaniladi. Birorta masala mavjud deb olamiz: kompaniya logotipini «AGGW» nomi bilan vizitkaaa foydalanish. Agar siz kartochkada bu element- ning muhimligini ko‘rsatib, hammaning e’tiborini unga qaratmoqehi bo‘lsangiz, unda logotipning ixcham shaklida to’htalganingiz ma’qul (1.6-rasm. a). Agarda logotipga katta e ’tibor qaratihnasa va uni fon tarzida qoMlamoqchi boMsangiz, u holda 1.6-rasm, b dan foydalanilgan ma’qul. Vizitkaning elementiarini bir xil o‘icham- ligiga ahamiyat bering.