3 amaliy mashG‘ulot mavzu: uch fazali o‘zgaruvchan tok elektr zanjirlarini hisoblash Mashg‘ulot maqsadi

№ 3 - AMALIY MAShG‘ULOT
MAVZU: UCh FAZALI O‘ZGARUVChAN TOK ELEKTR ZANJIRLARINI HISOBLASh


Mashg‘ulot maqsadi.
Uch fazali tok tarmoqi tug‘risidagi bilimlarini mustaxkamlash, uch fazali tok tarmoqlariga iste’malsilarni ulash usullari bilan tanishtirish va hisoblash ishlarini o‘rganish.
Bir xil chastotali, bir-biriga nisbatan bir xil burchakka siljigan va bitta generatorda induksiyalangan bir necha sinusoidal EYuK larga ko‘p fazali tizim deyiladi. Hozirgi vaqtda uch fazali tizim eng keng tarqalgan buning sabablari:

1. 
   Uchta bir fazali Liniyaga nisbatan uch fazali tizim simni tejash imkoniyatini beradi;
   
2. 
   Uch fazali tok yordamida asinxron dvigatellarda qo‘llaniladigan aylanuvchi magnit maydonni osongina olish mumkin;
   
3. 
   Uchta bir fazali generatorlarga nisbatan bitta uch fazali generator qulayroq, bu uch fazali dvigatel va transformatorlarga ham tegishli;
   
4. 
   Iste’molchilar uchun ikkita, ya’ni fazaviy va Liniyaviy kuchlanishlarni olishga imkoniyat beradi.
   

Uch fazali tokning asoschisi M. O. Dolivo-Dobrovolskiy. U uch fazali generator, uch fazali transformatorlarni yaratgan va dunyoda birinchi bo‘lib uch fazali tok energiyasini uzatishni amalga oshirgan.
Iste’molchilarni uch fazali tok zanjiriga ulashda uchburchak va yuldiz usullarda amalga oshiriladi.
Iste’molchilarni uchburchak usulida ulash.
Iste’molchilarni uchburchak usulida ulash uchun har bir faza iste’molchini generatordan kelayotgan Liniya simlariga ulanadi. Shuninsh uchun iste’molchilarning faza va liniya kuchlanishlari bir xil bo‘ladi.
U_AB=U_A, U_BC=U_B, U_CA=U_C

1. 
   – rasm. Uch fazali tormoqga iste’molchilarni uchburchak usulda ulash sxemasi.
   

3.2 – rasm. Iste’molchilarni uchburchak usulida ulash, tok va kuchlanish vektor diagrammasi.
Faza kuchlanishi:
Faza toki:

Bunda Z_F - bitta fazaning to‘la qarshiligi

Liniya toki



3.1-masala. Uchta gruh chug‘lanma lampalar uchburchak usulida yig‘ilgan (har bitta fazada 40 ta parallel ulangan lampa, har bir lampadagi tok I=0.4) va liniya kuchlanishi U_l=127 V uch fazali tok manbaiga ulangan. Faza kuchlanishining va liniya tokining amaliy qiymatlarini, to‘la quvvatini va fazaning qarshiligini aniqlang.
Yechish:
Faza kuchlanishi liniya kuchlanishiga teng ya’ni:

Faza qarshiligi:

Liniya toki:

To‘la quvvat aktiv quvvatga teng bo‘ladi.