3-Amaliy Mashg’ulot. Ms excel elektron jadvali haqida umumiy tushunchalar Ishdan maqsad

3-Amaliy Mashg’ulot. MS Excel elektron jadvali haqida umumiy tushunchalar


Ishdan maqsad: Talabalarda MS Excel elektron jadvalining ishchi oynasi, menyu bo’limlari, elektron jadval va listlarni boshqarish, funktsiyalar masteri bilan ishlash, diogrammalar, grafiklar tuzish va boshqa shu kabi imkoniyatlardan foydalanish bo’yicha bilim va malakalarni hosil qilish.
Kerakli jihozlar: Kompyuter.

Katakka turli yo’nalishdagi matnlarni kiritish. “ГЛАВНАЯ” lentadan “ab” buyruq ishga tushirilsa, turli yo’nalishdagi matnlarni kiritish holati sohasi ochiladi. Undan kerakli qism tanlanadi.

2. Katakchaga dioganal chiziq qo’shish. Yuqorida ochilgan sohadan “” buyruq tanlansa quyidagi oyna ochiladi.

Katakchaga dioganal chiziq qo’shish uchun “Граница” sahifadan “Отдельные” sohadan kerakli qism tanlanadi. Bu sohadan sonlar, matnlar formati singarini o’zgartirish mumkin.
3. Kataklardagi ma’lumotni tez ko’chirish va olib o’tish.
Nusxa olinadigan soha belgilangach ko’rsatkichni ustun quyi o’ng chegarasiga olib borilsa, “+” belgi paydo bo’ladi. Sichqoncha chap tugmasini bosib turib, o’ng yoki chapga siljitilsa nusxa olinadi.
Ko’chiriladigan soha belgilangach ko’rsatkichni ustun o’ng yoki chap chegarasiga olib borilsa, belgi paydo bo’ladi. Sichqoncha chap tugmasini bosib turib, o’ng yoki chapga s iljitilsa ma’lumotlar ko’chiriladi.

4. Bittadan ko’p Qator yoki Ustun qo’shish. Excelda ishlagan bo’lsangiz bitta qator yoki ustun qo’shishni ehtimol bo’larsiz. Bu uchun qaysi qator yoki ustundan keyin nechta qator yoki ustun qo’shmoqchi bo’lsangiz, shuncha qator yoki ustunni belgilaysiz. Keyin “ВСТАВКА” lentaning “Вставить” buyrug’ini ishga tushirasiz. Ochilgan sohadan “Вставить ячейки” buyrug’ini ishga tushirasiz.

5. Qatorni yoki Ustunni doimo siljimaydigan qilish. Excelda ishlaganda ba’zan ba’zi bir qator yoki ustunni siljimaydigan qilish talab qilinadi. Bu uchun qaysi qator yoki ustunni siljimaydigan qilish kerak bo’lsa, qator yoki ustunni belgilaysiz. Keyin “ВИД” lentaning “Закрепить области” buyrug’ini ishga tushirasiz. Ochilgan sohadan mos buyrug’ini ishga tushirasiz.

6. Qatordagi ma’lumotni ustunga ag’darish. Monitorda yaxshiroq ko’rinish hosil qilay desangiz ushbu usul sizga havodek zarurdir. Chunki aksincha, Nusxa tushirish (Вставить) dagi ushbu xizmatsiz ishingiz talaygina qiyinlashib ketadi. Bu uchun ag’darmoqchi bo’lgan sohani joydan nusxa olasiz (Копироват). Kerakli bo’sh joyga ko’rsatkichni olib o’tasiz. Kontekst menyudan “Специальная вставка-Вставка- Специальная вставка...” buyrug’ini ishga tushirasiz.
Biz Bux MTI professor o’qituvchilari misolida ish haqi qaydnomasini hisoblash ketma ketligini ko’rib o’tamiz. Buning uchun quyidagi strukturani tuzib olamiz.

Bir xodim misolida ish haqi ushlanmalari va boshqa hisob kitoblarni bajarib olamiz.

Sichqonchaning chap tugmasini bosish orqali boshqa talabalar to’g’risidagi yachaykalarni belgilab olamiz.


Endi summalarni xodimlarga mos ravishda o’zgartirib chiqamiz:

Endi hisob-kitob uchun diagramma qo’yishimiz kerak. Buning uchun hisob-kitob amalga oshirilgan yuza to’liq belgilab olinadi.

Navbatdagi ish Вставка menyusining Диаграмма qismidan mos diagramma qo’yiladi.
Natijada quyidagi ko’rinishdagi diagramma hisob-kitob ishlarimizni quyi qismida paydo bo’ladi.



Bajargan ishimizni CTRL+S yoki SHIFT+F12 tugmalaridan foydalangan holda kompyuter xotirasiga saqlaymiz.

Excelda iqtisodiy masalani yechish usullari

A va B ga bir qancha miqdordagi bir jinsli mahsulot etkazish va sotish. Mahsulot bir taraflama harakatda bo’lsin. S1 – A shaxobchadagi sotib olingan mahsulot birligining narxi. S2 - B shaxobchadagi sotilgan mahsulot birligining narxi.
Masalaning shartiga ko’ra S1f=n*S2-n*S1-h (1)

(1) formula Excelda quyidagicha bajariladi

Biz olib kelish uchun bir nechta harajatlarni umumiy qilib (1) formuladan harajatni h ni topib olamiz.
h=n*S2-n*S1-f (2)
(2) formula Excelda quyidagicha bajariladi

Biz olib kelish uchun mahsulot miqdorini qanchaligini rejalashtiramiz (2) formuladan n –ni topib olamiz
N=(h+f)/(S2-S1) (3)
(3) formula Excelda quyidagicha bajariladi

Biz sotish uchun mahsulot narxini qanchaligini rejalashtiramiz (1) formuladan S2 –ni topib olamiz.
S2=(f+h+n*S1)/n (4)

Biz sotib olingan mahsulot narxini qanchaligini rejalashtiramiz (1) formuladan S1 –ni topib olamiz.
S1=(n*S2-f-h)/n (5)

Diogramma va grafiklar. Excelda diogramma va grafiklarni olish uchun eng avvalo jadval qiymatlari kiritilishi zarur. Keyin ushbu jadval sohasi belgilab olinadi. So’ngra “ВСТАВКА” lentaning “Рекомендуемые диограммы” (boshqa tavsiyani ham tanlasangiz bo’ladi) buyrug’ini ishga tushirasiz. Ochilgan sohadan mos diogramma turi tanlangach, “OK” tugma bosilsa, diogramma yaratiladi. Diogramma sohasini kattalashtirish yoki kichraytirish hamda uni ekranning ixtiyoriy qismiga siljitishingiz mumkin. Shuningdaek, bir jadval uchun turli xil ko’rinishdagi diogrammalar va grafiklarni yaratish mumkin.