3-amaliy mashg’ulot Topografik kartalarning nomenklaturasini aniqlash

9-chizma
1:50000 masshtabli karta varag’i o’lchamlari kenglik bo’yicha =5', uzoqlik bo’yicha 7'30" ga teng bo’lgan 4ta 1:25000 masshtabli karta varag’lariga bo’linadi va ular kirill alifbosining kichik harflari a, b, v, g bilan belgilanadi (10-chizma).

1:50 000
10-chizma

1:25000 masshtabli karta varag’ida o’lchamlari kenglik bo’yicha =2'30" uzoqlik bo’yicha 3'45" bo’lgan 4 ta 1:10000 masshtabli karta varag’lari yotadi va ular arab raqamlari 1, 2, 3, 4, bilan belgilanadi (11-chizma)

1:25 000
11-chizma
Shunday qilib, berilgan misol shartiga binoan alohida izlanayotgan 1:10000 masshtabli karta varag’ining nomenklaturasi N-34-37-V-v-4 bo’ladi 12-chizmada ko’rsatilgan.



1:10 000
12-chizma
1-jadvalda Nuqtaning geografik koordinatalari kengligi =54⁰41'49" va uzoqligi 18⁰05'25" bo’lgan nuqta joylashgan masshtablari 1:1000 000-1:10000 bo’lgan kartalar varag’larini yer shari sirtidagi kenglik va uzoqlik bo’yicha romlarning o’lchamlari, nomenklaturasi va karta varaqlari soni keltirilgan. Yuqorida yozilganlardan 1:1000 000 masshtabli kartadan yirikroq masshtabli kartalar varaqlari nomenklaturasiga har bir masshtab varaqlarini belgilash uchun qabul qilingan harf yoki sonni ma’lum tartibda qo’shish orqali hosil qilinadi.
1 - jadval

Kartalar masshtabi	Romlar o’lchamlari		Nomenklatura misoli	Kartalar varaqlari soni
	Kenglikda	Uzoqlikda
1:1 000 000	4^0	6^0	N-34	-
1:500 000	2^0	3^0	N-34-A	4-1:1000000 varag’ida
1:300 000	1^020'	2^0	I-N-34	9- "-"
1:200 000	40'	1^0	N-34-VII	36 "-"
1:100 000	20'	30'	N-34-37	144 "-"
1:50 000	10'	15'	N-34-37-B	4-1:100000 varag’ida
1:25 000	5'	7'30''	N-34-37--B-v	4-1:50 000 "-"
1:10 000	2' 30''	3'45''	N-34-37--B-v-4	4-1:25 000 "-"

Topografik kartalarni raqamlash sistemasini bilgan xolda turli masalalarni yechish mumkin: nuqtaning geografik koordinatalari bo’yicha berilgan masshtabdagi karta varag’i nomenklaturasini aniqlash; nomenklatura bo’yicha trapetsiya uchlari burchaklarini va yondosh varaqlar nomenklaturasini topish mumkin.