3-Amaliy va laborotoriya mashg‘uloti Mavzu: Tarmoq protokollari va tizimlari. Vernam, Gammalash hamda uitstonning ikkilik kvadrat shifrlash usullari yordamida shifrlash Kirish

Shlyuz qurilmasi asosida. Marshrutizator qurilmasida dastur urnatish. Inkapsulyasiya. Tunellash.Translyasiya.










Vernamning shifrlash usuli
Vernamning shifrlash tizimi modul qiymati m=2 bo‘lgan Vijiner shifrlash tizimining bir qismi hisoblanib, 1926-yilda bu usulning aniq ko‘rinishi ishlab chiqiladi.Gilbertom Vernam AT&SShA firmasi xomiyligi ostida kiruvchi matn sifatida ikkilik sanoq sistemasidan foydalandi. Shifrlashda birinchi Ingliz alfavitidagi(A,B...Z). Matnning xar bir xarfi 5-bit bo‘lakli (b0,b1…b4) Bado raqami bilan kodlanadi. Ixtiyoriy ketma-ketlikdagi ikkilik kalitlar k0,k1,k2, avval kitobsimon lentaga yoziladi.Quyidagi rasmda uzatilayotgan axborotni Vernam usuli orqali shifrlash ko‘rsatilgan (1-rasm).

4.1-rasm. Vernam usuli orqali shifrlash
Kiruvchi matnni shifrlashda x-kiruvchi matn ikkilik ko‘rinishiga o‘tkaziladi va ikkilik modul ostida ikkilik ketma-ketlikdagi k-kalit bilan shifrlash amalga oshiriladi. U shifrlangan yozuv: _{ } 4.1-jadval



Shifrni ochishda yozuvdagi har bir ikkilik modul ostidagi belgilar k-kalit ketma-ketligi bilan tuziladi.
32=2⁵ ga yani 5 betli ikkilik sanoqsistemasi uchun
Misol: “HELLO” co‘zi shifrlansin.
T₀= HELLOK= KALIT T₁= ?
Vernam ishlab chiqqan bu tizimni aylanali lenta yordamida tekshirgan, uzatgich (peridatchik) va qabul qilgichlarni (pryomnik) ko‘rishda bir xil yoki shunga o‘xshagan kalit ketma-ketligidan foydalangan. Vernam shifrlash tizimining kamchiligi uzatuvchi orqali qabul qilish tomoniga kalit ketma-ketligini qanday uzatish edi.Chunki dushman kalitni olsa, u yuborgan shifrlangan matnni bemalol ochib o‘qiy oladi.Shuning uchun xam Vernamning shifrlash tizmi etarli emasligi sababli buni hal kilish uchun shifrlashni gammalashtirish usuliga o‘tilgan.