3. Biznes- rejenin’ mánisi, mazmunı hám dúziw zárúriyatı. Kishi biznes hám isbilermenlik iskerligin joybarlawdı jetilistiriw. Kirisiw

1.Kishi biznes hám isbilermenlik iskerligin joybarlawdıń maqseti hám wazıypaları.
Bazar ekonomikası ámel etken sharayatta iskerlik kórsetiwshi kishi biznes sub'ektleri óziniń ámeldegi hám keleshektegi strategiyasın anıq oyda sawlelendiriwi kerek, sebebi bazar islep shıǵarıwdı shólkemlestiriw hám joybarlawda qátelerdi hám o'ylanmay etilgen hatti- háreketlerdi keshirmeydi. Kishi biznes iskerligi basqarıwshısı qandayda bir iskerlikti baslawdan aldın onı qanday baslaw kerek, bul biznes iskerligi nátiyjesinde nege erisedi, onı qaysı jol menen ámelge asırıw haqqında pikir júrgizedi.
Biznesti qanshellilik turaqlı bolıwın qálesalar, sonshalıq uzaq múddetke mólsherlengen programmaul- ámelge ıyelewleri kerek. Mısalı, Massasuches shtatı (AQSH) de jaylasqan " Kids at large" firması shólkemleskende, strategiyalıq rejesiniń tiykarǵı maqseti- bazarda " bazarda óz qarıydarsini" tabıw edi. Olar AQSHdagi hár tórt baladan biri salmaqli vaznliligini esapqa alǵan halda, 4-14 jasqa deyingi balalar ushın kiyim- keshek shıǵarıwdı aldılarına maqsetin qoydılar. Reklama jaqsı nátiyjelerdi kórsetdi, sebebi salmaqli vaznli balalardıń ata-anaları kiyim tabıwǵa qiynalar edi. " Kids at large" firmasınıń strategiyası - dástúriy hám ulgurchi usaqlap satıw kárxana tarmaqlarınan paydalanmay, pochta buyırtpaları programması arqalı pútkil shtatda sawda etiwden ibarat edi. Jaqsı islep shıǵılǵan biznes strategiyası nátiyjesinde bul kompaniya málim waqıtta pochta arqalı 130000 buyırtpa alıwǵa eristi.
Strategiyalıq joybarlaw konsepsiyasınıń mánisi keleshekke mólsherlengenliginde bolıp tabıladı, ekonomika rawajlanıwındaǵı joqarı dárejeli uǵımsızlıqtı esapqa aladı, úlken sapalı maqsetlerge erisiwge jóneltirilgen, basqarıwǵa jantasıwdıń variantları kóp bolıwın talap etedi. Aldına qoyılǵan maqsetler hám erisilgen nátiyjeler ortasındaǵı uzulishni aldınan názerde tutadı. Strategiyalıq joybarlawdıń uzaq múddetli rejeden tiykarǵı parqı sonda, strategiyalıq rawajlandırıwda ótken zamanda belgilengen rawajlanıw tendensiyalaridan paydalanıwdıń múmkinshiligi joq. Bul jerde barlıq marketing qáwip xaterleri hám múmkinshiliklerin analiz qılıw hám de bahalawǵa bólek orın ajratıladı. Kishi biznesde strategiyalıq joybarlawda ekonomikalıq - matematikalıq usıllar modeller keń isletiledi. Firmanıń strategiyası - ulıwma háreketler jobası, onıń járdeminde firma óz maqsetlerine erisiwge ıntıladı. (maqsetlerge erisiw algaritmi). Kishi biznes strategiyası - firma strategiyasınıń tiykarǵı bólegin detallashtirish, bazar daǵı iskerliginiń muǵdar hám sapa kórsetkishleri hám de baǵdarlarınıń jıyındısınan hám firma strategiyasın tolıqlaw ámelge asırıw múmkin bolǵan marketingning bólek ilajlarına jóneltiriwshi Principial qararlarınan ibarat esaplanadi. Strategiyalıq joba - operatsiyalar jıyındısı bolıp, firma basshısınıń kózqarasınan qaraǵanda olardı orınlaw onıń strategiyasın ámelge asırıwǵa alıp keledi. Taktika qısqa múddetli dáwir ( mısalı : jıl, sherek, ay) islep shıǵıladı hám zárúr bolǵanda, biznestiń strategiyalıq wazıypaların sheshiw maqsetinde tuwırlab shıǵıladı. Nátiyjeli strategiyalıq rejani dúziw tómendegilerdi basqıshpa-basqısh ámelge asırıwdı talap etedi:
firma maqsetin anıq belgilep alıw ;
bazar daǵı báseki jaǵdayın, distribyutor hám ónim jetkezip beretuǵınlar, olardıń finanslıq jaǵdayın óz ishine alıwshı biznes aparıw shárt-sharayatların analiz qılıw ;
biznes iskerligin jáne onı óndiriske qosılıp ketiwi procesin anıq kóz aldına keltiriw; sırtqı qáwip hám ústemshiliklerdi, ishki múmkinshilik hám názik táreplerdi, báseki ústemshiliklerin kórip shıǵıw.
Qáwip hám ústemshiliklerdi, ishki múmkinshilik hám názik táreplerdi tekseriw SWOT analiz dep ataladı hám odan kishi hám úlken biznesti joybarlawda paydalanıladı. Kishi biznes kárxanası iskerligin maqseti, wazıypaları, strategiyası, onı qanday ámelge asırıw hám baqlawın bul biznesten keletuǵın payda muǵdarın belgileydi. Bunı aldında kórip shıǵıw hám joybarlaw kerek. Kishi biznes kárxanası maqseti, wazıypaları, strategiyası hám qadaǵalawdı payda muǵdarı menen baylanıslılıǵı. Joybarlawda maqsetti anıq belgilep alıw - kishi biznes tabıslı bolıwınıń girewi esaplanadı. Ekenin aytıw kerek maqsetler mudami málim bir shekleniwler tiykarında ámelge asıriladı. Olar kishi biznes kárxanası ishindegi hám sırtdan qoyılatuǵın shekleniwler bolıwı múmkin. Sırtqı shekleniwler qatarına nızam normaları, inflyatsiya, básekishiler, ekonomikalıq ústin turatuǵınlıqtı ózgeriwi, xalıq dáramatların ózgeriwi, qarızdarlardıń finanslıq jaǵdayı hám basqalar kiritiliwi múmkin. Ishki sheklenishlarga bolsa, kishi biznes kárxanası ǵárejetleri dárejesi, islep shıǵarıw quwatları, marketing hám basqarıwdıń jaǵdayı, túrli dárejedegi saykes emeslikler hám basqalar kiredi. Sol sebepli kishi biznes kárxanası missiyasi, maqseti hám wazıypaların islep shıǵıw processinde onıń iskerligine tásir etiwshi kóp sanlı faktorlardı bahalaw zárúriyatı júzege keledi. Juwmaq etip aytqanda, joybarlaw - basqarıw procesiniń dáslepki basqıshlarınan biri bolıp, ol maqsetti ámelge asırıw, rawajlandırıwda jónelisti belgilew bolıp esaplanadı. Hár qanday firma óz iskerligin puqta hám jaqsı joybarlawı kerek, sebebi firmanıń aman qalıwı hám payda kóriwi soǵan baylanıslı boladı. Joybarlawda maqsetti anıq belgilew, biznes joybarların texnikalıq- ekonomikalıq tiykarlash, máslahátshiler xızmetinen paydalanıw úlken áhmiyetke iye boladı. Eń tiykarǵısı kishi bizneske isbilermenlik joybarlarınıń recenzentlerin qosıw zárúrli áhmiyetke iye.