3. Kimyoviy unsur kimyoviy element

Gaz moddaning molekulyar massasini aniqlash Avogadro  qonuniga asoslanadi. 1 mol gaz normal sharoitda 22,4l hajmni egallaydi. Agar biz ma’lum hajmdagi gazning ma’lum harorat va ma’lum bosimda massasini bilsak, uning molekulyar massasini hisoblab chiqara olamiz. 1 l Cl gazi     3,16 g kelsa     22,4 l                 [ g keladi     x= 70,78 g= 71 g ,  bu Cl ni molekulyar massasini ko’rsatadi.          Gazning  molekulyar massasi aniq bo’lgan boshqa gazga nisbatan zichligi ma’lum bo’lsa,  uning molekulyar massasini quyidagi formula bo’yicha hisoblab topish mumkin. Bunda odatda gazning havo va vodorodga nisbatan zichliklari olinadi    M _gaz = M _havo * D _havoGazning ma’lum sharoitdagi massasi, hajmi, bosimi va harorati ma’lum  bo’lsa,  Mendeleev-Klayperon tenglamasidan foydalanib  uning molekulyar massasi hisoblab chiqamiz               mRT                     M = -----                                PV va gennao—tugʻdiraman) nomini berdi. Ruscha "Vodorod" nomini 1824 yilda Vodorod Vodorod Solovev taklif etgan.

Birinchi atom tuzilishi to’g’risidagi nazariya 1903 y. ingliz olimi Tomson tomonidan yaratildi.Bu nazariya ion-elektron yoki statik nazariya deyiladi.Tomson nazariyasiga ko’ra  atom musbat zaryadlangan doira bo’lib, bu zaryadni ichida  doimo elektronlar tebranib turadi.Ana shu atomning musbat zaryadlangan qismi atomning butun qismini egallab turadi.Lekin 1911 yilda ingliz fizigi Ernest Rezerford dinamik yoki atom tuzilishini yadroviy nazariyasini yaratdi.Rezerford yupqa metall plastinkadan a- zarrachalarni o’tishini o’rgandi, bunda  a-zarrachalarni bir qismini  o’z-o’zidan ma’lum burchakka og’ishini topdi.Bu hodisa a- zarrachalarni tarqalishi hodisasi sifatida dunyoga mashhur.Bunday jarayonni Tomson nazariyasi yordamioda tushuntirib bo’lmaydi.Chunki o’rtada musbat zaryadni toplanishi musbat zarrachalarni yo’nalishini o’zgartirishga qodir emas.Shu tufayli Tomson nazariyasidan voz kechishga to’g’ri keldi.