3-Laboratoriya ishi. Silindrlar blokining nuqsonlarini aniqlash (defektatsiya). Laboratoriya ishi bo‘yicha hisobot shakli

2-jadval. O‘lchashlar va hisoblash natijalari jadvali

O‘lchash ob’ekti	O‘lchash “kamari”	O‘lchash tekisligi	Silindr gil’zalari nomerlari
			1	2	3	4
Porshen uchun tuynuklar diametrlari Silindrlar blokiga gilzalarni o‘tqazish tuynuklarining diametrlari	Ovalsimonlik Konussimonlik I – I III-III		100,38 100,34 - 100,34 100,32 - 100,34 100,36 - - - 121,990 121,986 -	100,26 100,25 - 100,23 100,21 - 100,22 100,24 - - - 121,960 121,962 -	100,12 100,10 - 100,09 100,08 - 100,11 100,12 - - - 121,970 121,968 -	100,21 100,20 - 100,18 100,17 - 100,19 100,22 - - - 121,969 121,972 -

Topshiriq: 1. “-“ belgi qo‘yilgan joylar hisoblab, to‘ldirilsin.
2. Eng ko‘p yeyilgan gilza nomeri aniqlansin hamda shu gilza uchun ovalsimonlik va konussimonlik chizmasi masshtabda chizilsin (o‘rtasiga silindr chizilsin).
Masalan:

3. Bajarilgan ish bo‘yicha xulosa yozilsin.
Defektatsiya jadvali - silindrlar blokini o‘lchahlar natijalari.

T.r. №	Detalning konstruktiv elementlari	Ishchi chizma yoki konstruktor o‘lchami talablari (mm)	Detal elementining haqiqiy holati (mm)	Nuqsonni aniqlash usuli; qo‘llaniladigan asbob	Xulosa
1	2	3	4	5	6
1. 2. 3. 4. 1. 2.	I.Sovutish ko‘ylagining devorlari Karterning ustki devorlari Silindlar kallagini mahkamlash boltlari uchun rezbali tuynuklar Turtkichlar uchun tuynuklar (8)* II.Porshenlar uchun tuynuklar (4) Pastki o‘tqazish kamari (4)	1.1. Shikastlarga yo‘l qo‘yilmaydi. 2.1. Shikastlarga yo‘l qo‘yilmaydi. 3.1. Rezba tuynugi М12 -6Н 4.1. Dnom = 25 Н7^(+0,023) R1, R2** Ta’mirsiz yo‘l qo‘yiladigani D = 25,04 mm 1.1. Dyey = 100 Н8^(+0,,06) R1, R2, R3 Ta’mirsiz yo‘l qo‘yiladigani - yasashga beriladigan qo‘yimlar chegarasida 1.2.Gad.-bud. Rа =0,32...0,25mkm 1.3. Silindrmaslik - 0,020 mm 2.1. dnom = 122 h7(-0,040) mm Ta’mirsiz yo‘l qo‘yiladigani d = 121,940 mm. 2.2. Gad.-bud. Ra = 1,25 …1,0 mkm.	1.1 Darz (yoriq) L = 52mm 2.1.Darzlari yo‘q 3.1. Uchinchi tuynukdagi bitta rezba chulg‘ami uzilgan 4.1.Dnom < 25,04 mm 1.1.Dxaq =100,380 DRR2 = 100^+0,060mm. 1.2.Ko‘rinadigan shikastlanish izlari yo‘q 1.3. Silindrmaslik -0,050 mm 2.1.d1-4 =121,990mm; 121.960mm;121.968mm; 121.972 mm. 2.2.Ko‘rinadigan shikastlanish izlari yo‘q	1.1. Ko‘rish, lupa 2.1. Ko‘rish, lupa 3.1. Ko‘rish; rezbali kalibr 4.1. Kalibr-probka НЕ 25,04 mm 1.1. Indikatorli -nutromer НИ 80-100 GОСТ 868 -82 1.2. Ko‘rish va etalon bilan taqqoslash 1.3. Hisoblash 2.1.Mikrometr МР 75 –100 GОСТ 4381 –80 2.2. Ko‘rish va etalon bilan taqqoslash	«Ta’mirlashga», payvandlansin. «Ta’mirsiz» «Ta’mirlashga», rezbasi qaytadan ochilsin. «Ta’mirsiz» «Ta’mirlashga», ta’mirlash o‘lchami – R2 «Ta’mirsiz» «Ta’mirlashga» «Ta’mirsiz» «Ta’mirsiz»

Izohlar: *) –turtkichlar (tolkatellar) soni – 4ta. **) R₁, R₂ – ta’mirlov o‘lchamlari (remontniye razmeri).

2.Detalning yeyilishini (o‘lchamlari, ovalsimonligi, konussimonligi), egilishi, detallar o‘qlarining o‘zaro joylashuvi (to‘g‘ri chiziqmasligi, tekislikmasligi, o‘qlar orasidagi masofalar, tuynuklarning o‘qdoshmasligi)ni aniqlash uchun asosiy hisoblar:

Detalni umumiy yeyilish qiymatini hisoblaymiz:

Yey_umum = D_{yey. max.} – D_nom = 100,38- 100,06 = 0,32 mm;
Yeyilishga bo‘lgan qo‘yim (joizlik) qiymatini aniqlaymiz:
Yey = b ×Yey_umum = 0,4 х 0,32 = 0,128 mm;
b – yeyilishning notekislik koeffisienti (b = 0,4).
Detalni ta’mirlash mumkin bo‘ladigan o‘lchamini topamiz: 
D_ta’mir = D_yey+ Yey + 2Z = 100,38 +0,128 +0,150 = 100,66 mm;
bu yerda: 2Z=0,15mm – gilzani yeyilishiga bo‘lgan qo‘shimning qiymati (gilza ichini yo‘nish va xoninglash uchun qo‘shim 2Z = 0,150 mm).
z-gilzaga ishlov berishga bir tomonlama minimal qo‘shim = 0,075mm.

Ikkinchi va uchunchi ta’mirlash o‘lchamining qiymati: D_ta’mir = D_nom+1mm = 101,06 mm.

D_ta’mir³ ˃D_pom; 101^0,060 > 100,66 mm.
Bajarilgan ish bo‘yicha xulosa yoziladi.